Raar land, Nederland. Niet alleen mag je openlijk wettelijk verboden drugs kopen; je kunt ook met vlag en wimpel slagen voor je eindexamen middelbare school, als je tenminste één voldoende hebt. Oh, wacht, nou geef ik weer toe aan mijn zucht tot overdrijven. Je mocht een aantal onvoldoendes hebben, tot nu toe, hoeveel, dat kan ik niet zo snel nagaan. Daar gaan ze over twee jaar verandering in brengen. Eén onvoldoende is dan het maximum.
Als je goed met de zakjapanner wist om te gaan, dan kon je tot nu toe berekenen hoeveel onvoldoendes en verder zesjes je moest halen om probleemloos dat diploma te halen, waarna je doorkon naar de levertransplantatie, de oerknal, de brug over of de tunnel onder de Atlantische Oceaan en de Nobelprijs voor literatuur. Nou ja, je kón omgaan met een rekenmachine.
En als je ondanks kunstig rekenen toch zakte, dan kwam je vader gewoon met een honkbalknuppel en dan corrigeerde de zwaar gehavende rector wel even je cijferlijst.
Nou begint hij weer over vroeger, fluistert men op een moment als dit in mijn gezin. (Ik was deze week in een huis waar boven de aanrecht een bordje hing met de tekst: ‘Home is where Dad can say anything he wants because nobody listens’)
Vroeger, wij spreken van de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw, toen de indruk bestond dat de staartdeling ten eeuwigen dage zou blijven bestaan en je niet op de hbs werd toegelaten als je de stelling van Pythagoras niet kon opdreunen (‘De som van de kwadraten van de rechthoekszijden van een rechthoekige driehoek is gelijk aan het kwadraat van de hypotenusa’) streefde je naar zo goed mogelijke cijfers – maar nu kom je er, geloof ik, ook als je weet welke triomfen U2 in 1985 vierde.
Mijn vader was geen slavendrijver. Hij vond dat zesjes goed waren: als je maar slaagde. Ik trok me weinig aan van wat mijn vader allemaal vond, en ging voor goud. Zonder veel moeite overigens. Als het moeite had gekost, had ik me beperkt tot zesjes. Maar ik zat op een kansarme lagere school – hij was katholiek, dat was voldoende, vond mijn moeder. Die trouwens vandaag de gezegende leeftijd van 104 jaar zou hebben bereikt, als ze al niet achttien jaar geleden was gestorven.
Zonder er veel aandacht aan te besteden was ik jarenlang de beste van de klas, maar dat kwam dus doordat de rest kansarm was, en dat was arm, tussen 1945 en 1951, dat kan ik je verzekeren.
Op de hbs werd ik ruw wakker geschud, want daar gingen ze uit van een geheel ander uitgangsniveau. Het is me een raadsel hoe ik door het toelatingsexamen ben gekomen. Ik dacht ongetwijfeld nog dat Piet Agoras en Hypo Tenusa nieuwe klasgenoten waren. Uiteindelijk bleef ik in de derde klas zitten, maar dat kwam doordat ik achter de meiden aanzat. Dat was toen hetzelfde als nu, maar logistiek een probleem: de meiden zaten namelijk niet bij je in de klas maar in een soort concentratiekamp, kilometers verderop. Vandaar.
Daarna heb ik manmoedig de draad weer opgepakt en slaagde met een cijferlijst met twee negens, acht achten, twee zevens en een zes.
Die zes was voor boekhouden. Niettemin heb ik er nog altijd spijt van.
_______________
hhBest