Het is helemaal geen schande dat Vlaamse tv-series voor het Nederlands publiek van ondertitels worden voorzien. Sterker nog, als iemand uit Kerkrade of Oude Pekela in het journaal aan het woord komt, staat er ook een ondertiteling bij. Maandagavond zat ik naar de herhaling van Gooische Vrouwen te kijken en daar werd dusdanig in gemompeld dat ondertiteling geen kwaad had gekund. Het is dan ook verwonderlijk dat Vlamingen alleen nog maar de serie Baantjer hebben ondertiteld.
Ik zal het nog sterker vertellen, aan de Vlaamse mediaminister Geert Bourgeois: in Nederland worden alle buitenlandse films ondertiteld, sinds het Nederlandse onderwijs het Duits en het Frans feitelijk heeft laten vervallen. Sommige Nederlanders spreken nog wel een beetje Hollangels, maar ook Engelse en Amerikaanse films worden hier ondertiteld, voor de zekerheid.
Inderdaad, in Amerika worden Engelse films niet ondertiteld. Maar ik heb toch wel eens gehoord dat Amerikanen vaak moeite hebben met Brits Engels – zoals Nederlandse Engelssprekenden ook beter Amerikaans verstaan dan Brits Engels. Maar ondertitelen schijnt duur te zijn, en dus doen ze het heel erg mondjesmaat – meestal neemt de voice over, het woord zegt het al, de simultaanvertaling op zich. Waardoor je alleen maar een geluidloos pratend beeld ziet, en hoort praten met de stem van, ik noem maar wat, Philip Freriks, maar dan diens Amerikaanse collega.
Dat is dus nog erger dan ondertitelen: nasynchroniseren. Dat je de – vaak karakteristieke – stemmen van de acteurs niet meer hoort. Voor de Duitse tv wordt perfect lipsynchroon nagesynchroniseerd, niettemin levert het potsierlijke taferelen op van cowboys en Indianen die een of ander raar soort Duits met elkaar spreken; hoewel ze meestal natuurlijk op elkaar schóten. Vooral de zeer poëtische Chinese films van de laatste tientallen jaren raken zo minstens de helft van hun schoonheid kwijt door nasynchroniseren. Het enige alternatief is dan Chinees leren. Of ondertitelen, dus.
En datzelfde geldt, wellicht in minder heftige mate, voor het Amsterdams dat in Baantjer wordt gesproken. Je kunt wel zeggen: weglaten die ondertitels, ze moeten het zo maar leren verstaan, maar dat is natuurlijk onzin. Bourgeois bedoelde die onzin zo: Nederlanders en Vlamingen moeten maar leren precies dezelfde taal te spreken, dan is de ondertiteling overbodig, dat is de boodschap. Daar achter zit natuurlijk toch weer die Grootnederlandse gedachte.
Ik heb ook een boodschap: koop een moderne tv, daar kun je de ondertiteling op uitschakelen.