SanteLOGie

Neem nog een lekker sigaretje!

Geen beter middel om je iets te herinneren dan geur. Een heel enkele keer ruik ik een sliert rook van een sigaret die me dan ineens terug plaatst naar de achterbank van de Opel Olympia, bouwjaar 1947, van mijn vader. We waren met zijn vijven in dat karretje – een cabriolet waarvan de kap niet open mocht omdat je altijd het risico liep dat hij niet meer dicht wilde – onderweg naar Italië en mijn ouders zaten voorin een eind weg te paffen. Die geur – als ik hem heel soms nog wel eens ruik, ben ik weer op weg voor dat grote avontuur tijdens de bouwvakvakantie.

Het moet wel een heel bepaald merk sigaret zijn geweest, want sindsdien associeer ik ‘roken’ vrijwel altijd met vieze dingen. Een vies oud kereltje met een nat gesabbeld sigarenpeukje tussen de bruin uitgeslagen lippen; armoedige zwerverstypes met die wolk van verschaalde rook om zich heen die ze zelf helemaal niet opmerken; mensen die aan één stuk door, het sjekzakkie hangend aan de beide pinken, geheel gedachtenloos sjekkies staan te pielen; geheel of gedeeltelijk met peuken gevulde asbakken. En het allerergste: geheel of gedeeltelijk gevulde asbakken die in de regen hebben gestaan.

Ook vriendinnen die naar ouwe sigaretten smaakten. Lange tijd maakte ik voor hen een uitzondering. Want honger maakt rauwe bonen zoet.

In oude Amerikaanse films werd druk gepaft. Vooral als er journalisten in optraden. Op de redacties waar ik ooit werkte zag ik jarenlang iedereen uitsluitend via een rookgordijn. Een van die collega’s had altijd een sigaar midden in de mond; de sigaar wipte heen en weer met de emoties die de collega aan zijn papier toevertrouwde, waardoor de voorkant van zijn (vaak lichtgekleurde) jasjes een met asgruis bedekte kleur bruin ontwikkelde. Andere collega’s maakten een vaste grap: ze zouden hun auto inruilen als de asbak vol was. Maar zo gauw had je niet voldoende geld voor een nieuwe rijdende asbak, natuurlijk. En dus moest eerst de auto zelf helemaal vol met peuken en lege doosjes.

Het schijnt dat dat type journalist nog altijd de boventoon voert, getuige de ophef die de laatste dagen in de kranten en op de tv is gemaakt over het rookverbod in de horeca dat morgen ingaat.

Dat is op zich een gebeurtenis van niks, natuurlijk. Wie wil roken kan dat nog altijd onbekommerd doen – het verschijnsel rookcafé is in de maak en de buitenlucht is nog altijd de allergrootste ruimte ter wereld waar (nog) geen rookverbod geldt.

Van de rokende journalisten die ik gekend heb, zijn de meeste voor hun zestigste overleden aan longkanker, of leven nog met een ernstig geval van emfyseem.

Inderdaad, een mens is baas over zijn eigen lichaam. Gelukkig steeds minder over dat van anderen. Leve de eerste juli 2008!

Goed nieuws van ‘Weer of geen weer’

Dat hadden we echt nodig, in sombere tijden waarin honderdduizenden kometen en ander kosmisch puin zich gereedmaken zich op spectaculaire wijze op aarde te storten, waarin de benzine en de diesel alleen maar duurder worden, het bedrijfsleven juichend het ene succes na het andere bekend maakt maar de consument somber een gat graaft in de tuin om er zijn laatste tien euro in te begraven.

Wat we echt nodig hadden was dat het Vara-programma Vroege Vogels het dertigjarig bestaan viert en je, terwijl je nog even het bed houdt, meedeelt dat, mede dankzij dat radioprogramma, de wereld er alleen maar op vooruit gegaan is. De Rijn is weer schoon, er zijn meer soorten planten en dieren in Nederland bij gekomen dan er zijn uitgestorven, Ivo de Wijs leeft nog, het ozongat is zo goed als dicht, de zure regen is een boze droom uit het verleden.

Als we nu nog in 1978 leefden, ja, dan had je reden tot somberheid, toen je nog een filmrolletje kon ontwikkelen in Rijnwater, toen de wouden stonden af te sterven onder regen die vrijwel geheel uit zwavelzuur bestond, toen zelfs de hardnekkigste diersoorten als honden en katten dreigden uit te sterven waardoor alleen meeuwen en kraaien zouden overblijven.

Maar nu is dat allemaal anders, iedereen is klimaatneutraal of wil dat worden, iedereen heeft al een elektrische auto of spaart er voor, paprikakassen in het Westland houden stroom over, nog even en er lopen weer wolven en lynxen door uw achtertuin. Het viel nog mee dat de eerste vrijwillig, en te voet, naar Nederland gekomen bruine beer niet triomfantelijk, met een oranje petje op,  werd binnengehaald op het zonovergoten terras van Schaep & Burgh, het hoofdkantoor van Natuurmonumenten. Waar wel een van de Greenpeacers van het eerste uur nostalgisch zat te vertellen hoe ze ooit op een rubberbootje haar leven waagde onder een regen van vaatjes kernafval dat zomaar in de Noordzee werd geflikkerd – maar dat ze nu tweehonderd man personeel had, en een arbo-regeling en een begroting moest indienen voor volgend jaar.

En, even voor de zekerheid: de milieuproblemen zijn absoluut niet opgelost, maar dat hadden jullie misschien ook uit andere bron wel vernomen. Ik noem de plannen voor het bouwen van kerncentrales – schijnt nodig te zijn, ondanks dat iedereen óf klimaatneutraal is of zelfs zo weinig gebruikt dat stroom teruggeleverd kan worden aan ‘het net’.

Waar ik zelf nog wel enige aandacht aan zou hebben besteed, als ik dat programma had mogen maken: aan de man die in de drieëntwintig jaar vóór 1978, vanaf 1955 dus, het eerste radioprogramma over het milieu maakte: Bert Garthoff. Zijn “Weer of geen weer’ was diezelfde combinatie van ‘natuur en milieu’ met barokmuziek als sindsdien Vroege Vogels is gebleven. Met medewerking van dr. Fop I. Brouwer, vrijmetselaar te Groningen, die zijn ‘column’ over kevertjes en padjes altijd eindigde met ‘alles dat groeit en bloeit, en ons altijd weer boeit’.

Brouwer en Garthoff zijn beide nog in de vorige eeuw overleden, in het besef dat het nog altijd de verkeerde kant op ging in Nederland. Gelukkig hebben hun opvolgers beter nieuws te melden. Denken ze. Voorlopig.

Een leven met laptops

Collega G. is er al maanden mee bezig: de Asus EEE. Het is een mini-laptopje van ruim een kilo, het heeft zijn beperkingen – niet erg snel, weinig geheugen – maar daar staat een grote handzaamheid tegenover. Vanmorgen lees ik in mijn lijfblad – om precies te zijn: in het zaterdagse lijfstijlmagazine – een stukje over het ding alsof het om een gadget gaat met de status van een  iPhone. En misschien is dat ook wel zo. ‘Iedereen wil hem optillen en beroeren… Het is de aantrekkingskracht van een baby met alles erop en er aan.’

Het is met de notebooks en de laptops heel vreemd gegaan. In de jaren negentig had ik er al een, merk Toshiba. Het was echt een notebook. Het was alleen maar een tekstverwerker, natuurlijk. Het ding liep uren op een batterijlading, had een geheugen van 72K (Je kon er dus 72000 letters in tikken, dan was het geheugen vol) en ik heb er zelfs hele boeken op vertaald – als ik 72000 tekens getikt had, printte ik die uit, wiste alles en vertaalde verder.

Ik nam het ding ook mee op reportage; op de krant hadden ze al de mogelijkheid de artikelen uit het ding via de telefoon op te vangen. Ik moest dan eerst de computer op de krant aan de telefoon zien te krijgen – een doorlopende pieptoon was het signaal dat we konden beginnen. In een hotelkamer in Heidelberg bleek dat de doppen van het apparaat dat mijn gegevens in de telefoonhoorn moest piepen niet geluiddicht daar op aan te sluiten waren: de telefoonhoorn had geen ronde maar vierkante uiteinden. Dus als u in de buurt was geweest had u mij even later buiten in een halfopen telefooncel (voorzien van een hoorn met ronde uiteinden) in de stromende regen kunnen zien staan, bezig mijn stukje naar de krant te transporteren.

Ja ja, heel lang heb ik voorop gelopen in de technische vernieuwing.

Op de krant hadden ze tien Toshiba’s aangeschaft die door slechte administratie binnen enkele maanden allemaal waren gestolen. Die van mij verkocht ik toen hij me echt te traag werd. Hij had ruim vierduizend gulden gekost.

Na een ongelukkige episode met een laptop waar ik liever over zwijg, kreeg ik in het jaar 2000 een Psion 7.

Hij heeft ongeveer het formaat en gewicht van een Asus EEE, het Symbian operating system werkt moeiteloos samen met Windows, hij heeft een kleurenscherm en 32 MB RAM, er is (was) veel software voor, waaronder een versie van Word, blijft zonder opladen minstens acht uur aan het werk: het ideale apparaat voor rondreizende journalisten. En geen hond die hem kocht, behalve ik dus. Ongelukkig was natuurlijk dat het apparaat Brits was en Britse apparaten hebben altijd eigenschappen die ook heel Brits zijn. Wel infrarood dus, maar geen USB, zelfs geen floppy- of CD-drive. Je kon er niettemin toch (traag) mee internetten, mailen en zelfs SMS-en ging prima.

Maar de producent kwam in de problemen en dan ben je je ‘backup’ kwijt. Overigens is tweedehands nog veel te krijgen, uiteraard in Engeland. Zie bijvoorbeeld http://www.psionex.co.uk/

Mar het werd dus niks met de Psion, in de journalistiek. Men prefereerde een laptop. Die steeds groter en zwaarder werden, je zag de stakkers in en uit hun kantoren lopen met die loeizware tas aan de schouder en ik dacht: mijn Psion past in mijn jaszak. Een wonder dat de ‘laptopschouder’ nog niet is uitgevonden.

En toen kwam de Asus EEE. Die heeft in ieder geval vóór op de Psion (die onder andere naam nog altijd bestaat) dat hij iets meer dan eentiende van diens prijs kost. En hij gaat een gewild gadget worden, daar ziet het wel naar uit. Alleen al om de geile kleurtjes waarin hij verkrijgbaar is.

De concurrentie komt er ook mee, lees ik.

Maar het blijft een raadsel: waarom de een wel en de ander niet.

____________

Op de foto: de Psion 7 'op schoot' bij een gewone laptop.

Een pieuze creationist aan het woord

Attente lezers van deze regelen – iedereen dus – zullen zich herinneren dat ik in november vorig jaar enige aandacht heb besteed aan het boek ‘The God Delusion’ van Richard Dawkins. Als dat onverhoopt niet het geval is: kijk dan even hier.

God is een illusie, ontstaan in het menselijk brein. Volgens Dawkins is religie eigenlijk een soort ziekte, maar zo ver hoef je niet eens te gaan. Kijk gewoon even naar de geschiedenis van de mensheid, desnoods alleen maar van de afgelopen vijftig jaar inclusief vandaag de dag: alle ellende wordt veroorzaakt door óf een gek die de macht grijpt, of door de georganiseerde godsdienst. Bij voorkeur door beide tegelijk.

Met name in fundamentalistisch godsdienstige hoek is al eerder geprobeerd dit ‘gevaarlijke’ boek onschadelijk te maken.

Als het om vuil spuiten tegen bestrijders van de godsdienst te doen is, kun je bij deze types terecht. In de boekenbijlage van de Volkskrant van vandaag schrijft een zekere Gert J. Peelen. Veel levert internet niet over hem op, maar wel wordt duidelijk dat dit een van die protestantse fundi’s is; hij was in de jaren negentig hoofdredacteur van het blad Wetenschap, Cultuur en Samenleving, dat gelieerd was aan de Vrije Universiteit en nogal gecharmeerd van het creationisme, dat de evolutietheorie afwijst.

Deze deskundige schrijft dus ook recensies in de Volkskrant.

Het stuk van Peelen in Cicero gaat over het boek ‘Darwins engel – Een repliek op ‘God als misvatting’, van de Britse schrijver John Cornwell. (Poepkatholiek en bekend om zijn standpunt dat paus Pius XII in WOII weinig ruimte had om iets te doen tegen de Jodenvervolging.)

Peelen gebruikt, om Richard Dawkins af te maken, een beproefde truc: zeg dat Hitler en Stalin er dezelfde opvattingen als Dawkins op na hielden en leun tevreden achterover. Intussen heeft Peelen ook goedkeurend geknikt bij de eigenaardige opmerking van Cornwell dat ‘atheïsme en wetenschap een gevaarlijke combinatie’ zouden zijn. Je zou eens ergens achter kunnen komen! Peelen ontkent impliciet dat godsdienst onvermijdelijk leidt tot onvrijheid, onderdrukking en terreur (hij heeft een punt: er zijn momenten in de geschiedenis geweest waarin een en ander níet aan de orde van de dag was) maar het atheïsme wel: onder Lenin en Stalin werden kerkgangers opgepakt en tienduizenden priesters geëxecuteerd.

Dat was natuurlijk niet mooi van Lenin en Stalin, maar is dat een bewijs voor het bestaan van god?

Dawkins geeft een grotesk vertekend beeld van wat religie is en wat geloven nu eigenlijk inhoudt, zegt Peelen, en dat doet Cornwell (en dus Peelen) twijfelen aan de oprechtheid van Dawkins’ bedoelingen. ‘Darwins engel is een must voor weldenkende mensen, die niet kritiekloos wensen in te haken bij het ‘modieuze, anti-religieuze koor der seculier ontstemden’, is Peelens slotalinea.

Eindelijk ben ik ergens ingedeeld, al vind ik mezelf absoluut niet ‘religieus ontstemd.’

Maar wat ik eigenlijk wilde zeggen: ik heb bewondering voor de redactie van de Volkskrant, omdat ze blijkbaar recensenten van allerlei pluimage de ruimte geeft. Maar om nu een pieuze creationist de gelegenheid te geven een vrijwel onaantastbare autoriteit als Richard Dawkins te vergelijken met Lenin, Hitler en Stalin, dat gaat toch vrij ver. Het stuk van Peelen is wel een mooi voorbeeld van de arrogantie van de alwetendheid van degenen die dagelijks bellen met god. Het is alleen jammer dat bij zijn stukken niet wordt vermeld wat hij verder zoal in zijn schild voert.

Een nichterige bibliotheek in Limba Bwe

Voetballen? Hè nee. De prijs van een nieuwe brandstofpomp voor de camper? Nou, ik wou het nog even gezellig houden tot na de lunch. De jaren-dertig-crisissfeer die zich ineens van iedereen meester maakt? Daar krijgen we nog voldoende gelegenheid voor.

Mugabe dan. De Zimbabwaanzinnige Hitler. Vanmorgen zag ik een foto van al die mooie, goed doorvoede zwarte mannen op de persconferentie van de al even weldoorvoede Morgan Tsvangirai en ik dacht: ik overzie het allemaal niet, al denk ik dat het land zou opknappen als die ouwe gek met die maffe jasjes eens van het toneel verdween. De naam van het land, die houden we er in, een van de mooiste ter wereld, mits correct uitgesproken. Probeer het zelf: Zimba Bwe.

En toch heb ik ook geen zin in dat stukje waar ik gisteren nog aan heb zitten sleutelen, over een oude trap die nergens meer heen leidt. Hoogstens kan ik zeggen dat het niet de trap is ‘just for fun’ uit Anatevka, want het is de trap die ik een kwart eeuw lang intensief benut heb. Komt later nog wel, misschien.

Zoals jullie bekend woon ik in Limburg, ook wel Limba Bwe genoemd (Je moet die b en die w samen trekken tot één klank, als een klein ‘kusje door de lucht’.)

B&W van de gemeente Kerkrade hebben samen met de raad besloten dat voortaan geen burgerlijke huwelijken meer worden gesloten in de beroemde rococo-bibliotheek van de Abdij Rolduc. Die bibliotheek valt in de praktijk trouwens zwaar tegen, hulde voor de fotografen die er nog iets moois van weten te bakken.

Waarom? Omdat de abdij stiekem, samen met het bisdom Roermond een ambtenaar van de gemeente zover hebben gekregen, dat er geen homo-huwelijken zouden worden gesloten in die rococo-toestand. Helemaal katholiek: het gaat natuurlijk om de centen, het gaat stiekem onder de tafel, het is pure uitstoting van mensen en het is zo reactionair zwart als maar mogelijk. Protestanten doen het tenminste openlijk, al is dat het enige lichtpuntje.

De hele Kerkraadse raad kwam er eindelijk achter, vindt het niks en haalt een streep door die bieb als trouwlocatie. Hier mag worden opgemerkt dat dat heel lang zou hebben gegolden als een heldendaad waartoe de raad van deze gemeente niet in staat kon worden geacht, en misschien is dat nog wel het geval.

Jammer dat er een klein vuiltje kleeft aan het besluit: de vijfentwintig bruidsparen – geen homo’s, neem ik aan – die dit jaar nog daar wilden trouwen, zullen dat toch mogen doen. ‘We willen ze niet de mooiste dag van hun leven afnemen,’ motiveert de raad het besluit.

Nou zeg. Je doet het of je doet het niet. Eens afwachten hoeveel bruidsparen zelf besluiten niet te willen trouwen in een tent waar de Middeleeuwen nog op volle toeren draaien. Geen, denk ik. Ze hebben de foto’s gezien van die bibliotheek. Een beetje nichterig, eigenlijk.

Wetenschap is klinkklare onzin

Om de paar jaar duiken ze weer op: de middenstanders die voorstander zijn van het verlagen van de belasting op auto’s en de prijs van benzine – en het geld darvoor moet dan weggehaald worden bij onzinnige wetenschappen. Die het geld toch maar de ruimte in sturen of onder de grond stoppen.

Waar het de theologie betreft: akkoord. Dat is een wetenschap die over iets gaat dat aantoonbaar niet bestaat. Het schijnt dat er wel eens iets bruikbaars wordt geproduceerd aan de theologische faculteiten die Nederland kent, vaak zijn dat dingen die ook gewoon bij psychologie of sociologie zijn onder te brengen. Maar we zijn vandaag ruimhartig. Als de theologie zich verder beperkt tot fundamenteel onderzoek naar de vraag hoeveel engelen er op de punt van een naald kunnen en of de slang werkelijk heeft gesproken in het Aards Paradijs: be my guest. Hoewel dat natuurlijk ook onderwerpen zijn waarvoor een cursus op de volksuniversiteit (twaalf lessen met lichtbeelden) voldoende soelaas biedt.

Maar de middenstanders bedoelen natuurlijk de theologie niet, maar andere wetenschappen – daarin bijgestaan door populistische partijen – je gaat immers niet vrijwillig het risico lopen voor eeuwig te moeten branden in de hel. Daar komt bij dat de theologie weliswaar pas echt weggegooid geld is, maar het niet erg véél geld.

Nee, het gaat natuurlijk weer over kernfysica en astronomie. Waarom moeten we alles weten van zwarte gaten ver in het heelal? Waarom willen wij weten of er water is op Mars? Waarom zou je trouwens willen weten of er ergens, onmogelijk ver weg, leven is in het heelal? Wat moeten we met de resultaten van de proeven die gedaan gaan worden in de deeltjesversneller in de buurt van Genève, waar, in de terminologie van de middenstanders, miljarden in de grond zijn gestopt voor de hobby van een paar dorre geleerden?

Ja, dat zijn goede vragen. Ik zou natuurlijk kunnen aankomen met voorbeelden uit het verleden, waarbij investeringen in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek wel degelijk spectaculaire en direct bruikbare resultaten heeft opgeleverd. Ik noem een zeer bekend voorbeeld: astronomie, gekoppeld aan de ruimtevaart. Een leuke hobby van grote jongens, natuurlijk, maar de computer waarop ik dit stukje schrijf is er wel rechtstreeks uit voortgevloeid, evenals de mobiele telefoon en de flatscreen-tv met digitale ontvangst – en het internet als geheel.

De ruimtevaart exploreert intussen verder, heeft bijvoorbeeld resultaten opgeleverd op het gebied van klimaatonderzoek, de aard van allerlei soorten kosmische straling, de navigatie en natuurlijk Google Maps.

Van kernfysica weet ik niet zo veel. Maar het onderzoek in Genève en de astronomie doen minstens één ding: het scherpt de kennis en het verstand van onze slimste jongens en meisjes nog verder aan, waardoor ze zelf, of latere generaties, misschien in staat zullen zijn met verrassende oplossingen te komen voor allerlei problemen waar de mensheid mee te kampen heeft.

En misschien, heel misschien, kan dan die grotere auto worden aangeschaft die heel weinig brandstof gebruikt.

Tot die tijd moet die mooie Mercedes maar even wachten.

Een stille oorlog woedt in onze buurt

Onze buurt is in beginsel dertig jaar oud. Mooie tijd was dat: de grond was goedkoop en de kavels dus groot. Veel woningen hebben een grote tuin die meestal door de bewoners zelf is aangelegd en aangeplant. Vaak al voor de tweede of derde keer, want van degenen die er van het begin af aan woonden, zijn er nog maar een paar over.

Het is een vredige buurt; de bewoners groeten elkaar allemaal vriendelijk, een enkeling kent iedereen en gaat door het leven als een soort wandelend nieuwsblad.

Maar onder al die rust woedt een kleine oorlog. De Rijdende Rechter zou hier vrijwel huis aan huis werk hebben, als de bewoners niet voor een deel hun oorlogje zelf uitvochten of het er maar mokkend bij laten zitten.

Zoals ik zei: de tuinen zijn door de bewoners zelf aangelegd. Zonder dat ze veel verstand hadden van de flora. Dus zijn die schattige kleine conifeertjes, berkjes, treur- en rode beuken intussen uitgegroeid tot woudreuzen; en daar duikt meteen de eerste casus belli op. Veel van die knotsen van bomen werpen zelfs bij de hoogste zonnestand slagschaduwen over andere tuinen. In de winter zie je de zon soms helemaal niet meer.

Een andere buurman vindt het maar zo zo dat mijn haagbeuk in de winter het blad verliest, zodat hij tegen mijn chaotische tuin aan moet kijken. Dus heeft hij jaren geleden een coniferenhaag plompverloren tegen die van mij aan gezet. Intussen is die haag agressief bezig mijn haagbeuk naar de verdommenis te helpen. En ik was eerst!

Weer andere bomen leveren het hele jaar door een assortiment spullen die naar beneden vallen: bloesems, zaden, bladeren. Een prunus staat al jaren te overlijden aan een paddenstoel en werpt in het voorjaar zijn blad al af, over mijn tuin.

In het gemeentelijk plantsoen naast mijn tuin staat allerlei rotzooi, die zijn brutale takken mijn tuin in steekt.

Maar ik stap niet naar de Rijdende Rechter. Nee, ik heb mijn eigen guerrillaleger. Het beste is het Eerste Bataljon Daslook. Tot ver buiten mijn tuin steken de naar knoflook riekende bladeren in het voorjaar de kop op, bloeien snel even en nog voor het juni is, strooien de plantjes miljoenen zaden om zich heen. Dan is er de Vijfde Kolonne: twee soorten bamboe, in mijn eigen tuin al lang uitgeroeid, hebben hun tenten opgeslagen in de omringende tuinen, en niet om gauw weer te vertrekken.

Zelfs onze vergeet-mij-nietjes, de boter- en de paardenbloemen, het zevenblad en niet te vergeten de klimplant Akebia strijden met wisselend succes tegen de opdringende legers van de buren. Menigeen heeft al een onneembaar bruggenhoofd op vijandelijk grondgebied. Zelfs onze kerstrozen hebben de smaak te pakken en duiken overal op.

Wie de oorlog gaat winnen, daar is nog weinig van te zeggen.

Maar ik heb het geniepigste leger. En de geschiedenis leert: dat wint het vaakst.

___________

De bovenste foto komt van maps.live.

Alweer een foto van het jaar

Had ik dit jaar al een ‘foto van het jaar’ aangewezen? Zo ja, dan ruil ik die bij deze in, zo nee, dan is dit tot nader order de foto van het jaar. Hij siert vandaag de voorpagina van het Limburgs Dagblad. Hij is van LD-fotograaf Ermindo Armino, die al vaker prijzen in de wacht heeft weten te slepen. Het onderschrift krijgt meteen een plaats op de shortlist van beste onderschriften: ‘Deze fan in Basel heeft grote moeite de deceptie te verwerken’. Zegt u dat wel.

Was die hele oranje karavaan al een beschamende vertoning die grote delen van de consumenten in West-Europa zich zal doen afkeren van de producten uit een dergelijk onserieus land – deze plaat van apocalyptische betekenis reikt nog aanzienlijk verder. Hier zien wij niets minder dan de ondergang van het avondland, gepersonifieerd in een vrouwspersoon in kennelijke staat en in een erg ordinaire houding in een straat waar het oproer kraait en waar elk ogenblik de Hunnen, nee natuurlijk: de Arabieren de hoek om zullen stormen op van die kleine kekke paardjes, ten einde haar langs achteren de genadeslag toe te brengen.

Waarmee teven de stelling van Rinus Michels definitieve profetische waarde heeft gekregen: voetbal is oorlog, al bedoelde de oude en inmiddels naar de hemel vertrokken trainer zijn woorden wellicht anders dan in de samenhang met deze absolute en totale failliete boedel.

Maar komaan, wie zegt dat de beschrijving van de foto wel klopt? Misschien was de vrouw gestruikeld, en was ze nu op zoek naar de parelketting die bij haar val van haar hals was gegleden. Of ze had net een rake klap in ontvangst mogen nemen met de gummiknuppel van de Zwitserse oproerpolitie die zoals bekend keihard en genadeloos pleegt toe te slaan – terwijl zij onschuldig liep te winkelen. Misschien ook was zij een zwerfster die een plekje aan een nader onderzoek onderwerpt, alvorens er het moede hoofd te rusten te leggen.

Er is veel onzekerheid in de wereld.

Maar het blijft wat mij betreft de foto van het jaar. Kijk alleen eens naar die perfecte compositie!

De ondraaglijke lichtheid van het voetbal

Zoals ik gisteren al tegen Jos de buurman zei: ik heb niks tegen voetballen, er naar kijken op de tv is alleen zo ontstellend vervelend; negentig procent van de tijd gebeurt er niks. Gisteravond zag ik de schitterende film ‘De ondraaglijke lichtheid van het bestaan’, een titel die wellicht in voetbalverband ook nog toepasbaar is. Ik ken het boek van Milan Kundera niet, misschien moet ik dat toch eens lezen: ik zat drieënhalf uur op het puntje van mijn stoel om de volkomen plausibele verfilming van een absurd verhaal te volgen.

Daarna zag ik nog net even dat San Marco weer gewoon Marco van Basten was geworden, en iets tegen Guus Hiddink zei. ‘Ik zou maar oppassen, ze slaan je kapot als je ooit nog eens in Nederland durft te komen,’ zei hij, hoorde ik later, maar ik weet niet zeker of het klopt, al zal de stemming onder het altijd weer sympathieke voetbalvolkje wel in die richting tenderen.

Ook het nu volgende is volslagen zinloos, maar volledigheidshalve vertrouw ik het jullie toch toe: Voetbal is sport. Sport is lichaamsbeweging. Om de lichaamsbeweging niet volslagen zinledig te laten zijn, zijn er doelpunten. De uitslag van een wedstrijd is altijd dat het ene elftal wint en het andere verliest – tenzij de wedstrijd eindigt in gelijk spel, dan hebben beide elftallen verloren. Volgende keer anders en beter. Het was een gezellige avond.

Maar niks daarvan dus. De trainer van het Nederlands elftal werd in twee weken een heilige, zijn voetballers mythische figuren die het niet voor de poen deden maar voor hun kinderen en voor het Vaderland, tienduizenden Nederlanders trokken oranje aan gingen óók hun kinderen weer een beetje leuk bejegenen. De media konden niet voldoende zendtijd of papier aanslepen, duizenden voetbaldeskundigen trokken alle registers open; met als resultaat een referendum waaruit bleek dat het Nederlands elftal Europees kampioen zou worden, alsmede over twee jaar wereldkampioen.

Daarna zou de eeuwige wereldvrede intreden, zeker als Anky van Grunsven met dat maf hopsende paard er ook nog iets van bakte in Peking.

De enige die in de weg stond was die wolf in schaapskleren, die duivel met dat engelengezichtje die zich naar Moskou had laten kopen, Goes Giedink: die deed wèl letterlijk álles voor de poen, zelfs de voetballers van die vuile communisten trainen. Hij nam op de koop toe, nee: hij vond het wel leuk dat die allemaal in dienst waren van de KGB, vuile spionnen! (Je ziet: de film die ik gisteren zag heeft er wel in gehakt.)

Maar dat neemt niet weg dat het Nederlands elftal de grootste blaam treft. Het is zoals Jan Tromp weken geleden al in de Volkskrant schreef: hebben die homo’s wéér niet kunnen winnen. Ook niet van die voetballers uit de bietenvelden van Siberië.

De Maya’s verlossen ons van alles

Wat zou dat toch zijn, dat mensen zonder enig bijkomend bewijs geloven in iets vaags als ‘de Maya-kalender’. Die kalender is een ingewikkeld systeem, waarvoor je waarschijnlijk Maya moet zijn om het te kunnen gebruiken of zelfs maar begrijpen.

Maar op internet wemelt het van de sites waarvan de samenstellers het wel degelijk begrepen hebben: de Maya-kalender stopt, aldus al deze wijzen, op 21 december 2012 en dus gebeurt er dan iets onherroepelijks. Wat precies, daar zijn we nog niet uit. In Nederland leven ook verschillende aanhangers van dit eigenaardige geloof en het Volkskrant Magazine van vandaag heeft er een paar geïnterviewd.

De een beweert dat Nederland helemaal bevriest met de gehele levende have, de ander heeft zich een tweedehands reddingsboot aangeschaft omdat het water zal komen. Deze mevrouw is echt te gek voor woorden. Ze wil bijvoorbeeld de immigratie stoppen, want daardoor wordt Nederland alleen maar zwaarder en zakt het land nog sneller in het water. Ze zegt het echt, gezeten op de nog ingepakte reddingsboot. Om het tij te keren heeft ze al eens een Kamerzetel bij Geert Wilders geambieerd, maar helaas had ze geen academische titel en de schenking van een gouden hoefijzer aan Rita Verdonk heeft ook al niet mogen baten. Zouden Geert en Rita ook al een reddingsboot hebben? Vast wel.

Een van de geïnterviewden raakt onbewust de kern: sparen heeft geen zin, verzekeren heeft geen zin, want over vier jaar is het allemaal afgelopen.

Dat wil zeggen: met iedereen, behalve deze uitverkorenen; dit soort geloof heeft ook altijd uitverkorenen, die daarom als tegenprestatie elke week bij de boodschappen een paar extra blikjes erwtjes inslaan en een pak mineraalwater. De opluchting dat niets meer hoeft na 2012 weegt daar wel tegen op.

Oorzaak van dat alles is natuurlijk vooral een beperkte horizon. Het is maar heel weinigen gegeven te beseffen hoe groot de aarde is, bijvoorbeeld. Ik heb al vaker gewag gemaakt van een abonnee van het Limburgs Dagblad in het Limburgse Beek, die in januari 1990 aan de oostelijke horizon duidelijk de explosies zag die hoorden bij de Operatie Desert Storm, zo’n zesduizend kilometer verderop. Hij hoorde trouwens ook het gebulder van de kanonnen.

Mijn schoonmoeder heeft dat ook. Ze is er vast van overtuigd dat het einde der tijden nabij is, en voert daarvoor als bewijs aardbevingen in China en overstromingen in Oostenrijk aan. Ook het toenemend verval der zeden en de vele regen van de laatste tijd zijn signalen dat het binnenkort inpakken geblazen is.

Ach, was het allemaal maar zo eenvoudig. Ik geloof het allemaal niet, dus moet ik blijven sparen en me ook zorgen maken over Kerstmis 2012. Ik weet nog steeds niet wat we dan moeten eten, bijvoorbeeld. (En drinken. Is die Barolo dan eindelijk op dronk?) Van dat probleem zijn  die Mayakenners mooi af. Hun enige nadeel: ze horen vermoedelijk de hele dag die Maya’s trommelen. Nu en na 21 december 2012. Ook niet altijd even leuk.