SanteLOGie

De uitvinders van het pretpark

Amerikanen zijn de uitvinders van de pretparken en het idee is zo goed aangeslagen, dat de gevolgen inmiddels geen grenzen meer kennen. Las Vegas mag intussen wel de definitieve en niet te overtreffen doorbraak van de pretparkgedachte genoemd worden – hierna kun je alleen van de hele wereld nog maar een pretpark maken.

Overigens groeit Las Vegas nog aan alle kanten. Je kunt bijna geen foto maken of er staat wel een bouwkraan op. Terwijl we over de Interstate 15 richting Californië rijden zien we dat Las Vegas ook naar het zuiden toe gestadig uitbreidt, halverwege naar Californië vinden we een aantal casino’s op het thema ‘Buffalo Bill’, midden in de woestijn, en vlak voor de grens tussen Nevada en Californië nog eens een groepje.

Ik persoonlijk ben niet van de pretparken (ook niet van gokken, roken en golfen) Las Vegas en de andere pretparken van Nevada zijn van een wat zielige pret; het aantal gokautomaten waarin de mensen zinloos hun geld kwijt raken kan kennelijk eindeloos worden uitgebreid. Ik schreef ook al dat ik niet zo van shows houd, die onlosmakelijk met pretparken zijn verbonden – al moet ik toegeven dat ik graag een van de shows van Elvis Presley, Frank Sinatra, Sammy Davis Jr, Dean Martin of zelfs Liberace had willen meemaken. Maar die zijn allemaal dood en degenen die tegenwoordig groots op billboards worden aangekondigd ken ik vagelijk of helemaal niet.

Aan dat alles moest ik denken toen we, vlak voor Barstow, afsloegen naar de ‘spookstad’ Calico. Overal in de wereld heb je plaatsen waar de economische activiteit op een bepaald moment ophield, en de bewoners wegtrokken, op zoek naar andere bezigheden. In Italië, Spanje en Frankrijk struikel je over de ‘spooksteden’. Ze liggen er maar zo’n beetje bij, wachtend tot ze tot stof vervallen.

In Amerika daarentegen maken ze er een pretpark van. Zoals van Calico. Al bijna een eeuw geleden waren de kleine zilvermijnen er uitgeput, en in de jaren dat er geld mee verdiend werd, woonden de mijnwerkers in armzalige hutten zonder enig comfort tegen de kale bergwand in de county San Bernardino, voor de ingang van de mijn. De bevolking trok weg toen het zilver op was en het mag bijzonder heten dat er 1981 nog een handvol over waren. Dertig jaar tevoren had een slimmerik het dorpje trouwens gekocht voor ruim dertienduizend dollar.

Vanaf 1990 ontstond het idee het gehucht commercieel te exploiteren. Op een foto uit 1951 kun je zien dat het dorp toen inderdaad bestond uit wat wrakke houten hutten, nu is het ruim tweemaal zo groot en is het geworden wat het grote publiek zich voorstelt bij het Wilde Westen: een straat in een kojbojdorp, met een saloon waar je niet mag spugen, niet dronken binnen mag en al helemaal niet als  je een ‘losse vrouw’ bent. Er is een zwakke poging gedaan het zilvermijnverleden in stand te houden, maar daar horen natuurlijk geen geregelde vuurgevechten bij, een begrafenisondernemer, een honkytonkpianist  en levensgrote portretten van John Wayne.

Waar de toeristen prijs op stellen dat is op lekker eten en drinken, sensatie en wel allemaal heel punctueel. En daar kun je op rekenen. Ook in Calico. Elk half uur knallen de schoten.

Hoe sjiek is Las Vegas?

Het hoeft maar een dagje later en wat aangenamer weer te zijn en je bent in staat om alles te herroepen wat je gisteren zei, en het tegendeel te beweren. Onze tweede dag in Las Vegas. Het is trouwens ook een kwestie van een minder afmattende vorm van vervoer te benutten – niet lopen maar een taxi nemen – om tot iets genuanceerder conclusies te komen.

En dus togen we vanmiddag eerst maar eens naar de Stratosphere-toren, de hoogste toren ten westen van de Mississippi. Driehonderdvijftig meter hoog, met een spectaculair uitzicht over de glamour- en gokhoofdstad van de wereld. Zo hoog, dat je beneden door de bewaking wordt geïnspecteerd alsof je een vliegreis gaat maken. (Op de foto Las Vegas Hilton, u weet wel, waar ik vandaan belde.)

Boven griezel je gezellig mee met de waaghalzen die zich letterlijk buitenboord wagen. En je maakt natuurlijk foto’s, alsof je de fotograaf van Maps Live was. Als je dan, wat lager in de toren, ook nog een paar koopjes scoort op het gebied van kleding en parfumerie, dan ben je klaar om weer de taxi te nemen naar de Strip. Met een gezellige Ethiopische chauffeur, die een uitgewogen oordeel blijkt te hebben over de politieke situatie in zijn land.

En ons afzet bij het Bellagio Hotel, waar we net op tijd zijn voor de spectaculaire water- en muziekshow, die er heel anders uitziet dan wanneer je hem op de tv ziet, ook al omdat je het water, heel fris, kunt ruiken. Djamila raakt er zowaar ontroerd van, al is de muziek dan het Amerikaanse volkslied, gevolgd door Con Te Partirò.

Het Bellagio is bepaald geen goedkope tent, zelfs de gokzalen schijnen een zekere chique uit te stralen. Bijna zou je je in Italië wanen, als je de cappuccino niet in een kom van een halve liter kreeg. Het is er werkelijk prachtig, met enorm veel groen en bloemen, vloeren van marmer en mozaïek en winkels van de juiste (dure) merken.

De hele omgeving mag er trouwens wezen, natuurlijk zijn de bij elkaar gegroepeerde Eiffeltoren, de Opéra en de Arc de Triomphe van Parijs aan de overkant ernstige gevallen van kitsch; Caesar’s Palace leek ook wel iets, maar was te veel voor onze voeten.

Het reisboek vertelt ons op verwijtende toon dat we nauwelijks aan Las Vegas hebben geroken, maar de tweede dag is in ieder geval voldoende geweest om ons met de neus te wrijven op het feit dat je nooit moet denken dat je iets zeker weet als je het nog niet zeker weet.

Hoe ordinair is Las Vegas?

Iedereen wil er naar toe, en als het even kan gaat iedereen er naartoe: Las Vegas. Maar je kunt er omheen draaien, je kunt er ook rechtstreeks op af gaan en beginnen met het ordinairste dat deze grote woestijnstad in de Amerikaanse staat Nevada te bieden heeft: op de Las Vegas Boulevard, beter bekend als The Strip, passeert traag een zwarte Hummer van een meter of twaalf lang, grotendeels geblindeerd. Helemaal achteraan is een raam open en daar hangen vier of vijf gierende, gillende en joelende meiden uit. Je denkt even, die hebben gezellige middag, maar in diezelfde seconde besef je wat hier gebeurt en dat je je geen illusies moet maken; als je wilt kun je, uiteraard tegen gepeperd tarief, onder het rijden een nummertje maken met een van die meiden, op een bed in het geblindeerde deel van de auto. En het is pas twee uur, namiddag.

Of is dat misschien weer net iets te ordinair, als voorbeeld? Wat dacht je van een troepje Deense jongens die al een beetje scheef lopen van het lurken aan bierflessen? Of van de ‘gewone’ vrouwelijke toeristen, die zich door de sfeer in Las Vegas geïnspireerd voelen om het grootste deel van billen en borsten aan de openbaarheid prijs te geven? Nou goed dan, wel leuk is dat uit alle bloeiende struiken in de parken rond de hotels en casino’s vrolijke, weemoedige of sfeervolle muziek klinkt. Om te benadrukken dat echt alles kan in Las Vegas, behalve één ding: stilte. ’s Avonds en ’s nachts is het een onophoudelijk nijver brommen van een enorme vloot aan helikopters. Want er is nog iets met Las Vegas: men vindt daar dat als de benzine toch op moet, dat het dan het beste hier kan gebeuren.

Voor sommigen heeft Las Vegas toch een tamelijk sjiek image, maar dat lever je snel na aankomst in voor een beter idee: schaamteloze geldklopperij, zo plat mogelijke platvloersheid. En dan hebben we het maar niet over de duizenden zielenpoten die de hele dag in het halfduister, terwijl buiten de zon schijnt, hun geld in de slotmachines zitten te gooien, in de vergeefse hoop ooit nog eens iets aan het leven over te houden, al was het maar wat geld.

Niet dat er niet hier en daar wat elegantie te vinden is. Om te beginnen heb ik maar een fractie gezien; gelukkig wel The Venetian, een op zich belachelijke replica van delen van de oude stad aan de Adriatische Zee. Je kunt er een tochtje per gondel maken en dat is echt heel erg: dat doet een normaal mens niet eens in Venetië zelf.

Maar je kunt er echt beschaafd eten en drinken te midden van een keurig publiek (het is er ook duur). Toch heeft ook The Venetian vooral een enorme zaal vol gokmachines. En een ‘Canal Grande Shoppe’ – en als je ergens ter wereld ‘shoppe’  leest moet je oppassen: gevaar voor kitsch en legale beroving.

Het miniatuur ‘San Marcoplein’ is verrassend. Het is natuurlijk gewoon een overdekte winkelgalerij, maar de hemel is zo geraffineerd gemaakt dat je nauwelijks in staat bent te geloven dat het nep is. Zelfs de ‘knopen’ in het plafond kunnen je niet overtuigen, het is permanent een lauwige en windstille valavond in dit namaak-Venetië.

Buiten is het de felle, maar schrale zon van de woestijn van Nevada de je weer wakker maakt.

Niet wakker genoeg: tien minuten nadat de taxichauffeur ons heeft afgezet bij de camper is hij terug.

Ik had mijn camera in zijn wagen laten liggen.

Niet zeuren over het weer

Wat voor weer is het daar, dat wordt ons geregeld gevraagd. Kort samengevat kun je zeggen: het waait. Tjonge, tjonge wat kan het hier wapperen. Ik heb het daar al over gehad in mijn stukje over Kansas, maar ik had toen niet in de gaten dat het gewoon een vorm van ‘vast weer’ is, die wind.

We hebben intussen wel geleerd diverse winden te onderscheiden. (Ja, ook die, maar we hebben nu over buitenwinden.) Zo heb je dus die constant loeiende alles verkillende wind waarover ik in Kansas sprak. Die constante wind die vrijwel overal de hele tijd te voelen is. En er zijn van die rukwinden, die ineens optreden als het een tijdje windstil is geweest. Dat gebeurde bijvoorbeeld op de parkeerplaats van een grote WalMart supermarkt in Durango, Colorado (zeven dagen in de week 24 uur per dag open, meneer Rouvoet! En toch zijn ze hier zwaar van de Heere Heere) waar ik in de windstilte de buitenspiegel provisorisch stond te repareren. Ineens stakt een soort tornado op, de links en rechts gewoon losgelaten winkelwagentjes begonnen heen en weer te racen, en Djamila wist maar net te voorkomen dat de camper daardoor een paar kostspelige deuken opliep. Dertig seconden later was het weer windstil.

Op de KOA Camping in Seligman (Route 66, zie gisteren) hebben we een dagje rust genomen. Het was namelijk schitterend weer. Maar weer die ijskoude wind, en in de zon kon je ook niet zitten omdat je dan niet moet doen, op 1800 meter boven de zeespiegel. Daar kwam nog bij dat alles statisch was door de intense droogte.

Op de rit via Oatman naar Laughlin een wonderlijke sensatie. Je daalt op die reis van 5500 naar 800 voet en ineens is het buiten de Franse Riviera, qua temperatuur. Drukkend heet zelfs. Zelfs de wind is heel rustig. Op de sensationele RV Parking in dat gokplaatsje in het uiterste Zuiden van Nevada drinken we voor het eerst buiten in een zomerse temperatuur ons glaasje prik. Maar ook hier geregeld die keiharde windvlagen.

Vanmorgen onderweg naar Las Vegas een loeiende wind van rechts, en daarna van voren. Het is schitterend weer, maar tijdens het tanken bevries ik bijna.

Nu zijn we in Las Vegas, uit het raam zie ik spectaculair wapperende palmen. Het is 16 graden, maar het voelt aan als 4 of daaromtrent.

Ach, zo is er altijd wat te klagen over het weer. Zei Mark Twain niet: en niemand doet er wat aan? Inderdaad. Dan maar leedvermaak. Ik zie op de weerberichten dat komende nacht in Denver dertig centimeter sneeuw zal vallen.

Dus als wij hier nu gewoon naar een gezellige shopping mall gaan, dan hebben we nergens over te klagen.

Krijg uw kicks op Route 66

In Kingman, in het uiterste westen van Arizona, werkt een vrolijk radiostation, KCKE, beter bekend als Radio Route 66. Het zendt de hele dag hits uit de jaren vijftig en zestig. Dat is op zich al een beetje fout, want Route 66, de meer dan drieduizend kilometer lange route van Chicago naar Los Angeles, was halverwege de jaren zestig al ten dode opgeschreven, toen de plannen ontstonden voor een net van wegen met gescheiden banen, die wij kennen als ‘autowegen’. Maar in 1926, toen de naam werd vergeven, was de weg een uitkomst voor enorme drommen berooide landverhuizers die, in hun oude wrakke auto’s, naar het westen trokken op zoek naar een bestaan. Dat duurde tot het eind van de jaren veertig. In de jaren vijftig en begin zestig trokken meer en meer vakantiegangers westwaarts.

Maar intussen, let’s face it, was de oude weg toen al minstens zo ouderwets als de stagecoach en de Union Pacific Railway. Hele stukken van de weg verdwenen net zo eenvoudig als ze er gekomen waren, ze begonnen nergens en eindigden nergens. Slechts hier en daar hielden nostalgici de herinnering aan de weg levendig, daarbij steeds meer idealiserend. Nog zijn op diverse plaatsen de motels, de garages, de diners en de tankstations uit de roemruchte hoogtijjaren van Route 66 te zien. En op enkele plaatsen worden ze zelfs commercieel en toeristisch geëxploiteerd. Want of je nou bij ‘Route 66’ denkt aan de oude weg, of aan 1966, of aan het schone lied ‘Get your kicks on Route 66’, het blijft een nostalgisch begrip.

Hier in Arizona is nog het langste ononderbroken stuk van de oude weg terug te vinden. Het loopt van het dorp Seligman, via Kingman naar zijn roemloze einde in het namaak-westerndorp Oatman, en druppelt daarna nog even uit.

Seligman heeft er in ieder geval flink zijn best opgedaan. Het is klein maar vrijwel geheel in Route 66-stijl. Voor een antiek- en prullariawinkel staan twee Ford Edsels, het laatste mislukte project met grote bakken, voordat de compact car in zwang kwam. In de diner op de hoek, die pijnlijk nauwkeurig de sfeer van de jaren vijftig ademt, kun je een uitstekend en zwaar Amerikaans ontbijt nuttigen voor tien dollar. Het is er brandschoon en ik vermoed dat dat in de jaren veertig wel anders was.

Aan de bar in de diner treffen we Dan Gray, die die ochtend op zijn Harley (what else) van Lake Havasu is gekomen en nu op zijn laptop zijn foto’s laat zien. Met name die van zijn grootouders, die in een wrakke Cadillac 1914 de tocht naar het westen maakten: Ze maakten zelfs foto’s die de karrensporen tonen die ze in de eindeloze woestijnen trokken – pas later zou dit Route 66 worden. En als we ons niet wat abrupt van Dan hadden afgemaakt, dan zaten we nu nog naast hem aan de bar van de diner.

Daarna volgt 125 kilometer kaarsrechte weg door prairieland, met als enig vermaak de treinen van twee kilometer die er langs af en aan rijden. In Kingman is zelfs een shopping mall met Route 66-spullen. Daarna volgt een spectaculaire bergweg die je hoogstens ergens in Afghanistan vermoedt, waarna je terecht komt in een kermis met weer al die prullaria, maar nu ook met dagelijkse vuurgevechten tussen cowboys. Helaas blijkt dit het aantrekkelijkste deel van Route 66, voor de gemiddelde Amerikaanse toerist die een dagje uit is.

Blijven de vermoedens omtrent de oorzaak en het diepere gevoel achter de Route 66-nostalgie. We stileren het verleden omdat we er zo van kunnen genieten, zonder afstand te nemen van vandaag. Natuurlijk kun je het laten bij de constatering dat het commerciële geldklopperij is. Maar het is ook een openlijke uiting van heimwee naar de tijd dat Amerika, dat de wereld bevrijd had van het nazisme en het Japans imperialisme, liet zien was het was om vrij en democratisch te zijn, dat het onverminderd het land van de onbegrensde mogelijkheden was.

En daarbij onschuldig en vrolijk was gebleven. Toen cola, bier en sigaretten nog gezond waren, en benzine verstoken een bijdrage aan de economie.

Monumentendag

Met wereldberoemde monumenten moet je uitkijken. Neem bijvoorbeeld de Eiffeltoren. Je reist dat hele eind naar Parijs om dat ding te zien, je ziet hem vanaf de périphérique al staan. Eenmaal in de buurt realiseer je je dat je een fout hebt gemaakt. Het ding, dat tot nu toe het symbool van Parijs en van Frankrijk was, en een plek waar films zich afspeelden, blijkt een enorm lelijk geval van ijzeren spanten te zijn – als je er vlak bij staat herken je hem niet eens meer. Op slag is de gehele tover verdwenen. En zo verging het me met Stonehenge en met de Kleine Zeemeermin. Het Vrijheidsbeeld heb ik met het oog daar op zorgvuldig kunnen vermijden, tot nu toe.

Maar dan ben je onderweg in Colorado, Utah en Arizona en lokken op de kaart enkele locaties die je in tientallen films hebt gezien. In het besef dat de Four Corners – het Vierlandenpunt waar ook New Mexico zich aansluit – Monument Valley en de Grand Canyon misschien wel te veel van het goede zijn voor één dag, ga je welgemoed op stap.

En hoeveel te veel. Om te beginnen is er die geheime Amerikaanse truc die maakt dat dingen die op de landkaart heel dichtbij liggen verschrikkelijk ver weg zijn. Dus ik heb tussen de bedrijven door gisteren maar weer eens 450 km gereden. Maar daar kom ik zo op.

In de Four Corners verlaag ik me tot de truc die hier door velen onder luid gegier wordt uitgehaald: met de voeten resp. in Utah en Colorado, en met de handen in Arizona en New Mexico, en dan op de foto. Er staat zelfs een speciaal trapje voor.

Dan naar Monument Valley. Het is zo ver, dat ik rustig de gelegenheid heb er nog eens over na te denken. Monument Valley, dat is dor gras, de enorme rode stenen blokken die inderdaad door de mens gemaakt lijken, en daartussen te paard (‘Jolly Jumper’) een ‘poor lonesome cowboy, a long way from home’. En als het silhouet inderdaad opdoemt aan de horizon – zeker nog vijftig kilometer weg – wordt dat idee bevestigd. Het is bekend, maar het blijft mythisch. Ik heb er ook niks op aan te merken, maar als je erdoor bent besef je dat tussen die monumenten een prozaïsche asfaltweg loopt met hier en daar tentjes met souvenirs en wat benzinestations.

Dan naar de Grand Canyon, we zitten krap in de tijd. Daar kunnen we kamperen, dus het is mooi dat we op het juiste fotomoment aankomen, als de zon al ter kimme neigt. Direct bij de ingang kun je al in de diepte kijken, het is prachtig en vooral reusachtig, al ken ik alle plaatjes die te zien zijn vanaf de streng gereglementeerde uitzichtspunten. Waar is de camping? ‘Vijfenveertig kilometer die kant op,’ zegt een onderhorige van het nationaal park. Goed, wij dus langs de uitzichtspunten zonder te stoppen, eerst een kampeerplaats. Morgen zien we verder.

Die kampeerplaats blijkt er niet te zijn: alles is vol. Ter plaatse wordt besloten dat we hiermee de Grand Canyon hebben gezien, en we beginnen aan de volgende zeventig mijl, op zoek naar een camping. Gelukkig passeren we na veertig mijl de Flintstone-camping, die zijn naam eer aan doet. Bij de receptie een vrouw van een jaar of veertig; totaal, maar wel prettig geschift.

We eten aan de overkant een gezellig avondmaal. ‘Holladijee, jongens, hoe zijn jullie vandaag?’

Een blik op de kaart verraadt dat we nog 500 mijl van Los Angeles zijn.

Land van eigenaardige types

Land van eigenaardige types

En, wat zijn die Amerikanen nou voor mensen? Om daarover iets te zeggen moet ik een paar reserves opnoemen, alleen al uit beleefdheid. Om te beginnen zijn we pas een week onderweg, we hebben alleen iets gezien van de staten Indiana, Illinois, Missouri, Kansas en Colorado. ‘Normale’ mensen, dat wil zeggen: mensen die er uitzien en doen als middenklasse Europeanen, zagen we vooral in een paar sjieke shopping malls in Denver. Voor de rest: mensen in WalMarts, in de liquorstore (hier in Colorado wordt wijn niet in de supermarkt verkocht) in tankstations en op campings.

Je hebt twee categorieën die trouwens elkaar enigszins overlappen. De ene categorie zijn de verkopers die hele rare dingen zeggen zoals ‘wat een leuke kleur haar hebt u’ of ‘zou meneer vandaag het bonnetje erbij willen hebben?’ Gladjes is het woord, gewoon geleerd op de verkopersacademie. Zoals die twee zombies in een Subway die voor ons een wrap en een broodje (‘zou u dat in de vorm van een voet lang broodje willen, meneer?’) mochten toebereiden. Steeds in exact dezelfde volgorde, steeds alle ingrediënten die beschikbaar zijn opdreunen, ook als je aarzelt beleefd blijven maar toch een beetje aandringend kijken: het is en blijft ‘snel voedsel’.

Dan de andere categorie. Het is natuurlijk een kwestie van smaak, maar wat heb je hier een lelijke en vooral eigenaardig uitziende mensen. Hele oude vrouwen met een geruite pet op en vreemd gecombineerde kleren aan, die grote tassen meeslepen uit de supermarkt, naar hun enorme pick-up truck. Mensen met absoluut misvormde gezichten door ouderdom, roken en drinken. Kerels van 2 meter 20 in tuinbroek met honkbalpet, een buik van honderd kilo, een woeste krulbaard. Of kleine kabouters met enorme baarden en verfomfaaide hoeden. De vrouw in de liquor store heeft absoluut geen verstand van wijn. Maar ze kakelt geweldig. Een klant die wacht tot we klaar zijn, ziet dat we zes flessen wijn kopen (voorraad voor een week) en vraagt of we een feestje hebben.

Wat vooral eigenaardig is: Amerikanen weten misschien niet wat het Hollandse woord ‘gezellig’ inhoudt, maar ze hebben er zelf geen merkbaar of zichtbaar equivalent voor. Op onze route hebben we vele gehuchten zien, steevast temidden van enorme vlaktes. Rondom elk huis is het een geweldige troep van roestige autowrakken, kapotte tuinstoelen, ondefinieerbare rotzooi. Op veel plaatsen vind je kluitjes gebouwen waar je ‘gas and grub’ kunt krijgen, ‘benzine en bikken’ dus. Handig. Maar de grub bestaat vaak uit naar onze maatstaven oneetbare troep; de koffie staat in enorme thermoskannen de hele dag oud te worden; en die tenten zijn van een absolute kilheid. Hier en daar een poging tot een nostalgisch jaren vijftig interieur, type ‘diner’. Maar dat valt nauwelijks op te midden van wrakke kantinetafeltjes en dito stoelen.

Op de campings idem dito. Alleen al die enorme bussen en vrachtwagens, ook al omgeven door rotzooi: slangen, buizen (voor de poep) gasflessen, hondenhokken, tuinmeubilair, bijpassende auto’s en motorfietsen.

Ik kwam net langs de spiegel: nog even en ik val hier niet meer op.

Een daverende explosie

Niet dat ik verlegen zit om onderwerpen. Maar als je er eenmaal een hebt is het soms wel even piekeren hoe het hele geval in het vat te gieten. Zoals gisteren ook weer. Het blijft een leuke bezigheid voor achter het stuur.

Maar met een daverende explosie links van mij werd het noodzakelijk die onderwerpen even tot nader order op te schuiven. Een tegenliggende, voor mijn gevoel rode pick-up truck heeft met zijn spiegel mijn spiegel aan gruzelementen geknald en is om de hoek verdwenen. Wij bevinden ons aan het eind van de afdaling van en spectaculaire bergpas op 3800 meter, in het uiterste zuiden van de staat Colorado, Hwy 160, om precies te zijn, en de weg is op zijn ouderwets Frans verdeeld in drie rijstroken, waardoor degenen die de berg op gaan, twee stroken hebben en de afdalers een.

Ik moet toegeven dat de ongebruikelijke breedte van de camper mij er toe brengt onbewust een beetje links aan te houden. De tegenligger, een jongeman van een jaar of 24, die met de (blauwe!) en gloednieuwe auto van zijn broer reed, had dat kennelijk ook. En we hadden beiden de pech dat niet alleen de spiegels nogal ver uitsteken, maar ook nog precies op dezelfde hoogte zitten. Knal!

In Nederland zou je zo’n eenvoudig akkefietje onderling afhandelen, hier komt de statetrooper er aan te pas. Zo’n type dat je kent van de tv: volkomen onverstoorbaar, maar wel gedecideerd, bewust van zijn autoritaire status in dit land: wat hij moet weten, moet hij weten, hoe onzinnig ook. Of we gewond zijn, bijvoorbeeld, en of de airbags zijn afgegaan. De politieman, die een auto heeft als een rijdend kantoor, kijkt voor de zekerheid op internet of ik gezocht word.

Intussen is de ‘tegenligger’ druk bezig de agent er van te overtuigen dat ik ruim over de dubbele gele streep reed en dat was dus gewoon niet het geval. Ik reed er misschien dicht bij, maar aan de juiste kant. Mijn voorstel om te zeggen: we reden allebei te dicht bij de streep wordt in overweging genomen, maar het helpt niet. De agent legt mij een verklaring voor waarin toegeef op of over de streep te hebben gereden. Ik kijk naar wat het kost, 46 dollars die met de dag minder waard worden, overweeg dat het tegen zessen loopt en we nog ergens een kampeerplaats voor de nacht moeten vinden. Djamila en ik beweren tegen elkaar als om strijd dat het wel leuk is, zo’n avontuur op de later zaterdagmiddag, maar veel vrolijker word je er niet van.

Dus naar de WalMart voor een provisorisch buitenspiegeltje. De eigenaar van de camper, te South Bend in Indiana, is nauwelijks onder de indruk en zegt dat ik naar zijn filiaal in Las Vegas moet, voor een nieuwe spiegel. Dat wordt woensdag. Morgen weer gewone vakantie-avonturen.

Stralend gaat de zon onder op de KAO-camping in Cortez.

Noorderstorm over de plains

Stel je ongeveer voor, de Elfstedentocht van 1963, of in ieder geval die Elfstedentocht dat het zo’n bar weer was. En dan ergens in Amerika. Te weten in het plaatsje Wakahey, of zoiets, in ieder geval bij exit 127 van de Interstate 70. De temperatuur is een graad of vier, er staat een volle noorderstorm die wat nattigheid meevoert. Wij moeten iets eten en wandelen naar de Subway die driehonderd meter van de camping ligt en deel uitmaakt van een tankstation. Nou, wandelen. Tegen de wind in gebogen voel ik mijn neus langzaam bevriezen, ik word verder ook helemaal koud, zo’n kou in je botten waarvan je verwacht dat je die nooit meer wegkrijgt.

Kortom, ik kan me niet herinneren zoiets verschrikkelijks te hebben meegemaakt, qua weer dan.

En het is nog niet afgelopen. De volgende dag is het weliswaar stralend weer, maar die storm en die temperatuur zijn er nog steeds.

De wind staat dwars op de weg en naarmate we vorderen in de rest van Kansas en een heel stuk Colorado krijg je het gevoel dat je met een iets te klein zeilschip in een iets te zware storm onderweg bent naar een ongewisse haven. Naarmate we vorderen wordt ook de sneeuw, die gisteren is gevallen, dikker. Gelukkig zijn er wel sneeuwschuivers onderweg, maar hier en daar liggen er nog verraderlijke plakken op de weg. Rechts is de sneeuw een meter hoog opgewaaid. De boel wordt nog gecompliceerd door de vrachtwagens die onverminderd hard doordenderen.

Na een paar uur krijg ik zowaar pijn in de onderarmen van het tegen de wind in bijsturen van de camper. En intussen rijden we door een volkomen plat landschap, inderdaad, de plains, besneeuwd, de ene keer wat meer dan de andere keer. We rijden op 1800 meter boven de zeespiegel, dat verklaart natuurlijk ook nog iets.

We stoppen om te lunchen, maar dat blijkt onmogelijk. De camper staat op al zijn zes wielen en al zijn 4500 kilo te zwiepen waardoor het gevaarlijk wordt een glas water onbeheerd op tafel te laten staan. Gelukkig is vlakbij het plaatsje – noem het liever een gehucht – genaamd Genoa. Het blijkt grotendeels onbewoond. We stoppen in de windschaduw van een gloednieuwe kerk van de Heiligen der Laatste Dagen, doen die ook eens wat terug voor de keren dat ze me de Wachttoren hebben proberen aan te smeren.

Maar dan weer de woelige baren op, zo voelt het echt. Lange tijd worden we gefascineerd door de leegte van het land, de uitgestrektheid, de eindeloosheid. Maar tegen de middag zijn we blij dat we in het drukke stadsverkeer van Denver terecht komen. Eerlijk waar.

Kansas, het midden van nergens

We hadden natuurlijk beter via Iowa en Nebraska kunnen rijden – wat korter – maar dan hadden we Kansas gemist. En als we iets niet hadden willen missen, dan was het Kansas wel.

Op het moment dat ik dit schrijf zitten we nog een 150 mijl van de grens met Colorado, en 350 mijl van de grens met Missouri, 500 mijl niets, op een camping in the middle of nowhere, en als ik dat zeg dan doe ik dat weloverwogen want die term is uitgevonden voor de plaats waar we hier zitten. Gelukkig davert het verkeer op de Interstate 70 nog volop voorbij, anders wist je helemaal niet waar je het zoeken moest.

Gisteren waren we in Missouri, en daar delen ze je per autokenteken mee dat Missouri de Show-me State is. Wat het betekent, ik weet het niet; misschien willen ze daarmee aangeven dat ze weliswaar boeren zijn, maar zich niet door stadslui in de luren laten leggen.

In Kansas hebben ze dat niet nodig. Bij de ‘ingang’ van de staat vind je een bord met de tekst ‘Elke boer in Kansas voedt 128 mensen’, en als het niet waar is, dan is het toch indrukwekkend bedacht. Die voeding is trouwens tamelijk eenzijdig en niet glutenvrij, want hij bestaat voornamelijk uit graan. Ik zag een lange, lange trein heel langzaam onder een silo doorrijden, de tankwagons werden ondertussen gevuld met het kostelijk product.

Er is trouwens toch nog wel iets in Kansas: ik heb een kudde bizons gezien, type Buffalo Bill, en heel veel zwarte paarden en koeien. Maar vooral toch vergeeld grasland en korenvelden, ook vergeeld, zij het een andere kleur geel. Ze hebben duidelijk de hele winter in de zon liggen blakeren, maar nu stroomt de regen bij bakken uit de hemel, af en toe afgewisseld met dichte mist en dan weer rukwinden dwars over de weg waardoor ik de camper maar net op de rails kan houden. En het is stervenskoud.

En er zijn jaknikkers, die ijverige machines die dikke aardolie uit de grond peuren, in kleine tanks deponeren en nog flink wat om zich heen morsen, als heeft Al Gore voor niets geleefd.

En verder is Kansas onbeschrijflijk. Het helpt niet dat Bob Dole, Harry Truman en Dwight Eisenhower hier vandaan kwamen. Kansas is rechthoekig, enorm groot en ledig. Niet woest en ledig, want Jezus doet ook hier stevig mee, blijkens de borden langs de weg, en hij heeft het niet op abortus, vinden de Kansanen (heet dat zo?)

Het allervervelendste van Kansas: je kunt de essentie ervan niet op foto’s vangen.

Dan maar een van een oude silo langs de spoorlijn. De trein, 109 wagons lang, was helaas net weg, luid toeterend.