SanteLOGie

Het functioneren van gesprekken

Een functioneringsgesprek, ik ken het alleen van horen zeggen. Zelf ben ik er nooit het slachtoffer van geworden. Mijn diepe wantrouwen tegen werkgevers en hun trouwste vazallen de HRM-managers maakt, dat ik denk dat functioneringsgesprekken vooral bedoeld zijn om je salaris zo laag mogelijk te houden of zelfs om je te ontslaan zonder ontslagvergoeding. Maar de f-gesprekken zijn van ná mijn tijd.

Sollicitatiegesprekken niet. Meestal beweer ik dat ik nooit ergens naar heb hoeven solliciteren, ik werd gevráágd, maar dat is een jokje waarmee ik aan mijn imago werkte.

Toen ik bezig was aan de laatste klassen van hbs-a en kort daarna heb ik viermaal gesolliciteerd. Eenmaal stuurde de directeur van de hbs, pater Hulshoff SJ, mij naar Hilversum voor een stemtest, bij de KRO Radio. Daardoor weet ik waar de rochelknop toe dient, maar ik had, geloof ik, een lage bromtoon in mijn stem en dat hebben ze bij de KRO niet graag.

Kort daarop, ik denk in april 1956, ik weet het nog precies: 17 april 1956, ging ik met een veel te dikke jas aan per trein naar Den Haag. Het was de eerste warme lentedag en zwetend liep ik van het station naar het gebouw van de Bataafsche Petroleum Maatschappij, later onderdeel van Shell geworden, alwaar mij een test zou worden afgenomen. Ik had toen een zwager die lid was van de hogere kringen – hij werkte bijvoorbeeld niet, omdat dat in zijn familie niet voorkwam – en had aandelen BPM. Neem ik aan. Vandaar dat ik in aanmerking kwam voor die test. Die maakte ik blijkbaar goed, en een paar weken later toog ik met die zwager, ditmaal in diens Citroen 11 Sport (Traction Avant) weer naar de BPM, nu voor een serieus sollicitatiegesprek.

Het grote probleem was: ik wist niet wat ik wilde bij BPM. Ik had wel voorstellingen van avontuurlijke werkzaamheden in vochtige tropische wouden in Zuid-Amerika, maar op de een of andere manier sloot die ideeënwereld niet aan bij wat de personeelsfunctionaris van de BPM met mij voor had. Gelukkig zei ik het enige dat duidelijkheid kon scheppen: ik wilde géén kantoorbaan. Daarna was het gesprek gauw afgelopen en gaf mijn zwager zijn pogingen op mij aan een baan voor het leven te helpen. Een gemiste kans. Zie het Wikipedia-lemma over BPM: zelfs A. den Doolaard werkte er.

Toen kwam de militaire dienst en daarna solliciteerde ik naar het enige werk dat je met een hbs-a-diploma kon doen: journalistiek. Die sollicitatie mislukte in zoverre, dat Louis Fréquin, hoofdredacteur van De Gelderlander (de enige krant die ik van persoonlijke aanschouwing kende) vond dat ik moest gaan studeren, met die cijferlijst. Dat bracht mij ertoe te solliciteren naar de functie van leerling-journalist bij hoofdredacteur Jan Onstenk van het Noord-Hollands Dagblad. Die gaf me een baantje en daarna ben ik inderdaad alleen nog maar gevráágd.

Gelukkig dat pas na afloop van die ‘carrière’ het verschijnsel ‘f-gesprek’ ontstond. Want ik sluit niet uit dat ik anders met een winkelwagentje vol plastic zakken en een fles bier als ontbijt door het leven had moeten gaan. Hebt u een guldentje voor me?

Het land van de ongekende ruimte (slot)

Bij het uitrijden van de parkeerplaats van het A4 hotel op Schiphol zag ik het ineens: wat is hier alles smal en benauwd, zelfs de lengte en de breedte van parkeerplaatsen – een uurtje later in Den Haag konden we meteen wennen aan het verschijnsel, dat parkeerplaatsen in Nederland nooit breed genoeg zijn om iedereen te laten uitstappen, zonder dat je met je deur een andere auto raakt.

En nog even later de parkeerplaats van een supermarkt: die was dus nog niet vol, maar het was dan ook maandagmiddag. In Amerika heb je op alle dagen van de week bij elke supermarkt gegarandeerd ruimte voor nog eens minstens tweehonderd auto’s. Als Amerika iets is, dan is het land van de ongekende ruimte.

Een oude, reeds lang gestorven collega was in het buitenland geweest en schreef in het personeelsblad een verbouwereerd artikel, waarvan de eerste onsterfelijke zin luidde: ‘Canada is een geheel ander land dan Nederland.’ Ik kan er  nu aan toevoegen: dat geldt des te sterker voor het land daaronder, de Verenigde Staten van Amerika. Dat vinden Amerikanen en Canadezen trouwens ook van elkaars landen, begrijp ik intussen.

Rijdend over de eindeloze plains was het me al opgevallen dat ‘Nederland ook een geheel ander land is dan Amerika’. Bij terugkeer valt je dat meteen op: hoe ‘plain’ Nederland ook is, nooit zie je ergens een vergezicht waaraan een huis ontbreekt – meestal zie je meerdere huizen. Zelfs in de drukbevolkte County Los Angeles zie je door je voorruit geregeld een gebied waar absoluut geen mens woont en zo te zien ook nooit iemand is geweest. En daarbuiten is het meer ‘leeg’ wat de klok slaat dan wat ook.

Over die County Los Angeles gesproken: ik heb een aantal Amerikanen tot grote hilariteit weten te brengen door te vertellen dat die gemeente ongeveer de omvang heeft van heel Nederland – ik heb het niet nagemeten, maar ik zal er niet ver naast zitten.

Nog iets geleerd, aan de andere kant van het water?

Zeker wel. Daar is bijvoorbeeld de multiculturele samenleving al flink verder op streek dan bij ons. In de drankzaak waar wij onze dagelijks bubbels betrokken, zag ik de eigenaar en de bediende en twee politieagenten met elkaar staan praten. In het Spaans. Op het vliegveld van LA werken vrijwel uitsluitend Japanners (kunnen ook Chinezen of Koreanen zijn.) Alle tankstations en taxi’s zijn in handen van mensen uit het Midden-Oosten en omstreken.

Maar de blanken zijn er nog altijd voluit de baas. Ze hebben de mooiste huizen en de dikste auto’s.

De assortimenten in Nederlandse en Amerikaanse winkels en dergelijke zijn de laatste vijftien jaar enorm op elkaar gaan lijken, ik ben zelfs een H&M en een Aldi tegengekomen.

En Nederlandse supermarkten zou ik toch nog enkele waardevolle aanbevelingen willen doen voor uitbreiding van het assortiment. Bijvoorbeeld: T-bonesteaks van anderhalf  à twee kilo.

Maar vooral jelly beans. En als toppunt: Jell-O, die wij vroeger trilpudding noemden maar in de jaren vijftig van de vorige eeuw hebben achtergelaten. Je hebt het tegenwoordig ook in chocoladesmaak.

De aardbeien zijn in Amerika trouwens ook veel lekkerder dan hier.

____________

De foto nam Djamila door de voorruit van de camper, ergens in Kansas.

Internet en kamperen in de VS

In Europa moet je maar afwachten of je op campings internet hebt. Ik heb er al uitvoerig over geschreven, met name wat betreft nachtmerrie-achtige toestanden in Italië en Griekenland. Maar ook in Nederland en Duitsland is het niet vanzelfsprekend dat de camping draadloos internet aanbiedt. Ik denk dat in Europa ook nog een beetje de gedachte heerst dat je ‘op vakantie’ bent en dat je dus van alles wilt, maar zeker niet werken. En internet is werken. Ondanks een flinke dekking is internet in West-Europa behalve werk ook nog een speeltje dat je eens in de week aanzet.

In Amerika is internet een volstrekt ingeburgerd onderdeel van het dagelijks leven. Natuurlijk verschilt dat ook per bevolkingsgroep en laag van de samenleving, maar met name onder goed opgeleide mensen, van jong tot zeer oud, is computer- en internetgebruik zeer algemeen. Het is heel normaal dat je in een ontbijtcafé vijf zes mensen de croissant naar binnen ziet werken, terwijl ze hun mail doornemen – natuurlijk heeft het café draadloos internet. Voor goed begrip: je ziet hier tijdens de lunch ook mensen een exquise Japanse maaltijd naar binnen werken met in de linkerhand een opengeslagen dik boek.

In de VS kun je in openbare bibliotheken tegen geringe vergoeding internetten. Er zijn ook nog wel internetcafés, maar die zijn op hun retour, sinds de meeste mensen zich een laptop kunnen veroorloven, en draadloos internet werkelijk overal is. Als je de laptop aanzet meldt hij direct hoeveel en welke netwerken er in de omgeving zijn: soms wel vijftien of twintig, waarvan een deel onbeveiligd en dus ‘bruikbaar’, op eigen risico, natuurlijk.

Wat campings betreft heb ik bijna uitsluitend ervaring met KOA-campings. Zonder uitzondering hebben die allemaal over het hele terrein draadloos internet; de kwaliteit verschilt nog wel eens, zo heb ik ervaren dat het uploaden van foto’s voor sommige netwerken te veel gevraagd is. Ook moet je er soms voor betalen, dat varieert van een eenmalig bedrag van zes dollar voor een aantal maanden, tot tien dollar per dag, zoals in het Bayside Hotel in Santa Monica waar ik dit schrijf, en waar ik heb moeten ervaren dat door een onopgehelderde oorzaak de eerste dag helemaal verloren ging omdat met de verbinding niets te beginnnen viel. De rekening voor drie kwartier (vergeefse) helpdesk moet ik nog krijgen.

De provider is een externe firma (zoals ook altijd op de genoemde campings, trouwens) maar die werkt natuurlijk wel via de server van het hotel. Daar werd juist die dag aan gewerkt en ik houd het er maar op dat daar de oorzaak van het probleem lag. Overigens moet je de deskundigheid van het personeel van zowel campings of hotels niet overschatten: veel verder dan het overhandigen van een folder of de toegangscodes komen die ook niet.

Kort samengevat: we hebben op onze reis van drie weken lang vrijwel ononderbroken goede en snelle internetverbindingen gehad. Uiteraard niet rijdend, dan heb je een UMTS-contract nodig. Op onze laatste camping, in een natuurpark bij Malibu, was zelfs geen stroom of water en dus ook geen internet. Toch zag ik daar iemand internetten: dat gaat dan via de telefoon en is volgens mij nog altijd erg duur.

De driebandtelefoon deed het overigens uitstekend, behalve in afgelegen gebieden zoals de Grand Canyon. Maar het contact met het thuisfront (‘heb je de planten water gegeven?’) ging via MSN, en dat is dus feitelijk gratis. Je zou uiteraard ook stemcontact kunnen hebben, en zelfs beeld, zoals ik enkele malen deed. Door het tijdverschil van negen uur was het trouwens nog het meest praktisch om mailtjes uit te wisselen.

Laptop mee dus, de volgende keer.

De genoegens van een Amerikaanse RV

‘Dat is zeker wel wat, zo’n echte Amerikaanse camper?’ Zeker wel. Maar ik zou ik niet zijn als er niet heel wat te zeiken viel.

Er zijn namelijk campers en campers, in Amerika. Meestal RV geheten, Recreational Vehicle, waar alle vormen van rijdende verblijfsaccommodatie onder vallen, inclusief ‘gewone’ caravans, die je weinig ziet, ‘opleggers’ die je heel veel ziet, in combinatie met de hier zeer populaire pick up truck. En dan uiteraard de gigantische apparaten, soms aanzienlijk groter dan een normale touringcar, met uitschuifkamers en al.

Ik heb daar de afgelopen dagen eens tussen rondgelopen en goed naar gekeken. Uiteraard zijn ze allemaal aangewezen op de ‘full hookup’, dat wil zeggen: stroomaansluiting met 20, 30 of 50 ampère, waterleiding en de bekende toepasselijk bruine rimpelslang, die voor de afvoer van het toilet naar het riool zorgt. Ik heb helaas niet gedurfd mezelf ergens binnen uit te nodigen – Amerikanen zijn op de camping nog veel meer ‘op zich’ dan Duitsers in Europa – maar wat ik er van gezien heb zijn die dingen een groot brok techniek, vanaf de uitschuifkamers tot het trapje dat automatisch naar buiten klapt als je de deur open doet.

Die van ons een huurcamper. Die is gloednieuw, met 26 mijl op de teller. Het is een wereld van verschil met ‘normale’ campers; het is duidelijk dat deze machines niet voor de eeuwigheid zijn gebouwd. Ze worden zo goedkoop mogelijk uitgevoerd, met soms wonderlijk inferieure materialen zoals flinterdunne deurtjes en slotjes voor het bagagecompartiment, de waterleiding, de stroom etc. De camper heeft een stroomaggregaat en een airconditioning, maar beide apparaten zijn min of meer onbruikbaar omdat ze, excuzes le mot, een teringherrie maken.

Het enorme gasfornuis heeft een roosterplaat die oorverdovend rammelt onder het rijden, zodat we alle beschikbare handdoeken moeten gebruiken om het een beetje stil te krijgen. Kopjes, glazen, bestek en pannen doen vrolijk mee in het concert – daar bestaan toch speciale bakjes en dempende materialen voor, maar die waren blijkbaar te duur. Het trapje naar buiten heeft veel te hoge treden en bestaat uit een losse staalplaat die je handen verwondt als je hem naar buiten trekt. Als je al naar buiten kunt, want als je koffie wilt zetten moet je een tafelblaadje uitklappen dat de uitgang verspert.

De afwerking op zich laat ook zwaar te wensen over. Loshangend fineer, bijvoorbeeld.

De aandrijving wordt verzorgd door een grove Chevrolet tiencylinder 6-litermotor die – en wij zouden daar zwaar voor gestraft worden als er een hiernamaals bestond – deze reis een kubieke meter benzine heeft weggeslurpt. De auto heeft geen alarminstallatie en geen startonderbreker. Uiteraard wel automaat en een cruise control.

En de verhuurfirma heeft de reputatie altijd wel iets te vinden waardoor je een deel van de borgsom kwijt bent. Tja, de bouwkosten moeten door iemand worden betaald. We kwamen er bij inleveren genadig van af: alleen de extra mijlen werden berekend.

Dus ja, leuk, zo’n Amerikaanse camper. Heeft die van jezelf dan nooit wat? Zeker, veel te veel zelfs. Maar die is dan ook al veertien jaar oud.

Terug naar Santa Monica

Als jullie hier waren, zouden jullie begrijpen wat vanmorgen onvermijdelijk bleek: het plan rijst om over niet al te lange tijd eens een rechtstreekse vlucht naar LA te boeken en dan weer voor een paar dagen onze intrek te nemen in dit wat  onderkomen maar daardoor zo aantrekkelijke hotel, waar we nu weer op ons eigen terras genieten van onze bubbels en uitkijken over de blikkerende oceaan.

Een mooie dag vandaag, al waren er verrassingen. Niet te vroeg weg. Om half tien schuiven we aan in Paradise Cove, een mijl of twintig in noordelijke richting op de Pacific Coast Highway. Een wat duister, groot café, met gecapitonneerde banken, een uitgebreide uitstalling van groente en fruit die ze hier al gauw ‘mouth watering’ noemen. Maar de serveerster begrijpt dat we buiten willen zitten, waar de tafels en parasols in enkeldiep, bijna wit strandzand staan, met uitzicht over diezelfde oceaan, en op prachtige goudgele rotswanden naar het zuiden – alles vol met bloemen, want de lente is hier zeer uitbundig. Wat heet lente: de temperatuur rijst al gauw naar bijna negentig graden, dat is dus boven de 30 Celsius.

Het is er druk en de serveerjongens rennen af en aan. We kijken met verbazing naar de hoeveelheden voedsel die door de andere gasten – als ontbijt! – naar binnen worden gewerkt, met enorme glazen cola en vers sinaasappelsap erbij, en bakken koffie.

Gelukkig is er heel behoorlijke espresso. Djamila stelt zich tevreden met een schitterende schaal zeer vers en buitengewoon goed fruit; het wordt wat te laat geserveerd, en is ‘dus’ gratis. De verrassing is natuurlijk mijn ontbijt: drie spiegeleieren met een mooi stuk geroosterd visfilet en gebakken aardappelen met heerlijk geroosterd brood. Paradise Cove is een tip van Hans en Jac, en wij zijn er hen eeuwig dankbaar voor.

Minder dankbaar zijn we voor de tip, om te lunchen bij het Neptunus Visrestaurant, verderop aan de Pacific Coast Highway. Alles – inktvis, garnalen, jacobsmosselen – is gefrituurd in een dikke laag beslag, bovenop een berg frieten die we niet eens aanraken. Maar dit is natuurlijk wel een typisch Amerikaans wegrestaurant, dat ook wordt aangedaan door horden motorrijders, dus we begrijpen het wel.

Santa Barbara moet wat zijn, hebben we gehoord, dus rijden we verder. Wat er precies gebeurt, is ons niet duidelijk, maar opeens rijden we door een gebied met enorme aardbeienvelden en sinaasappelbomen, kennelijk landinwaarts. Dat is een euvel in dit land: de bewegwijzering lijkt nergens op, je kunt vijftig mijl rijden en niet te zien krijgen op welke weg je zit en in welke richting die voert, anders dan naar het volgende dorp waarvan de naam niets zegt en dat niet op de kaart staat. Zelfs de navigatie komt er niet meer uit en stuurt ons ten einde raad terug naar Santa Monica. En zoals ik in het begin zei: geen gekke tip. De eigenaar van de liquorstore op de hoek haalt de bubbels al uit de koelkast.

Jeff weet alles van Beverly Hills

Jeff is een beetje wanhopig. Hij praat als Brugman tegen de slenterende toeristen op Hollywood Boulevard in Hollywood, maar niemand bijt. Jeff is een Canadees en hij is een vele aanbieders van tochtjes langs belangrijke punten in het filmmekka. Belangrijk wil in dit geval zeggen: punten waar filmsterren in verleden en heden zich ophouden, ophielden, wonen, woonden, overleden wegens ouderdom, trouwden en scheidden, een overdosis namen, vermoord werden, dronken door een winkelruit reden, betrapt werden met de broek op de enkels.

Wij zijn vandaag de enige klanten van Jeff, en hij is er ons dankbaar voor.

Peter Falk, Columbo dus, woont nog altijd in dat tamelijk bescheiden huis in Beverly Hills. Walter Mattau en Jack Lemmon woonden tegenover elkaar, John Wayne is al zo lang geleden dat hij gewoon langs de weg woonde – er is nu een ijstent. Dr. Phil woont in een heel ander huis dan we dachten. Jeff kent zijn klanten en maakt dus een omweg langs het huis van David Beckham.

We lopen wat heen en weer op Rodeo Drive – we komen net niet aan tien Bentley’s; er is een Maserati en twee Lamborghini’s, een Lotus en een knalgele Rolls Royce cabriolet. Een Porsche is iets heel gewoons en BMW’s, daar praten we niet eens meer over. Op de hoek is de winkel waar Julia Roberts in Pretty Woman kleding probeert te kopen – die film moet ik nog eens bekijken, hoewel ik me wel kan herinneren dat die winkel er in de film heel wat sexier uitzag dan in de werkelijkheid, waar we vandaag kennis mee maken.

De Walk of Fame bijvoorbeeld, op Hollywood Bouevard; natuurlijk is dat een licht ordinaire toestand – de echte glamour zie je alleen in de film, dat is de taak van de film, om de wereld anders voor te stellen dan ze in werkelijkheid is – althans volgens de al honderd jaar bestaande ‘werkelijkheid’ van de filmmetropool midden in Los Angeles. Of beter gezegd: de film maakt zijn eigen werkelijkheid, toegesneden op het verhaal van de film. Op Hollywood Boulevard loopt alles door elkaar: je kunt daar net zo goed Shrek tegen het lijf lopen, als Batman, of Minnie Mouse.

Jeff wijst ons enthousiast op plaatsen aan, waar bepaalde scènes of hele films of tv-series zijn opgenomen, hij blijkt een enorme hoeveelheid kennis te hebben opgedaan op dit gebied. Hij kan ook echt enthousiast worden als hij een paar armoedige beroepsfotografen – ‘paparazzi’ – zit samendrommen voor een winkel. ‘Er is daar een celebrity binnen!’ roept hij. ‘Maar wie zou het kunnen zijn?’ We komen er niet achter.

Intussen kijken wij geïnteresseerd naar het kerkje in Beverly Hills waar Elizabeth Taylor driemaal in het huwelijk trad, naar het huis waar Tom Cruise placht te wonen met Kathy Holmes, naar het Mexicaanse huis dat gebouwd is op de plaats van de bungalow waar Sharon Tate werd vermoord door de Charles Mansonbende.

We rijden na afloop van de leerzame excursie over de hele lengte Santa Monica Boulevard af, tevens het laatste stuk van Route 66. Ook al zo’n interessant onderwerp voor een film. Volgend jaar komt er weer een, zie ik.

Zou ik willen wonen in Santa Monica?

Vast onderdeel op onze reizen: zou jij hier willen wonen? Heel vaak is het antwoord nee, soms ja, en in die laatste categorie valt in ieder geval Santa Monica, onderdeel van Los Angeles County in Californië.

Ik had al zo’n vermoeden, kijk maar even mee: een breed strand, een donderende oceaan, felle zon, een enorme keuze aan winkels, cafés en restaurants.

En sinds vanmorgen weet ik het zeker, na een lange wandeling vanaf half zeven in de omgeving van het hotel. Een lange rij korte straatjes, allemaal Avenue geheten, met daarin steeds een stuk of twintig huizen in de wonderlijkste vormen van  architectuur: traditioneel Amerikaans, duidelijk jugendstil of art deco, nieuw en modern, vaak in een ietwat slordige staat maar soms ook fraai gerestaureerd en bijna allemaal van hout.

Er wonen kennelijk mensen met kinderen – fietsjes, wandelwagens – en veel spullen staan gewoon open en bloot op de trappen en de porches. Overal kleine bordjes met de mededeling dat een bewakingsfirma zorgt dat heel die handel niet gestolen wordt. Voor de deur vaak een Volvo of een Saab, soms ook een Porsche. Op de trap, in een roze plastic zakje, de New York Times van die ochtend, die in Amerika doorgaat voor ‘links’.

De tuinen vol weelderige tropische en subtropische planten en in de wijde omgeving voorzieningen die je hierbij verwacht: Main Street, vol restaurants variërend van ‘rauw’, veggie en vegan tot grote bloederige steaks, maar ook Indiaas, Iers, Italiaans, ‘Middle Eastern’ en natuurlijk hamburgers en pizza’s. Er is een liquor store, waar je de Californische champagne gekoeld en wel kunt ophalen en een winkel waar je uitsluitend de organische producten van tuinders in de omgeving krijgt.

En daar is Urth Café, waar vanaf zes uur ’s morgens de voortreffelijke roetzwarte espresso onbekrompen stroomt (natuurlijk wel in een kartonnen beker met deksel) en waar de mensen uit al die houten huizen, alvorens naar hun mooie baan te vertrekken, hun koffie en hun ontbijt ophalen: alles nog warm van het vers bakken, van een eenvoudige croissant tot Deense fruittaartjes. In het café is het een drukte van belang, en paar lui hebben de laptop al in de lucht, anderen lezen een boek of een rapport, in een andere hoek zitten er een paar rustig te praten; de klanten die nog niet voorzien zijn, staan keurig in de rij, de man achter de kassa roept de bestellingen in het Spaans naar het personeel (‘espresso para llevar!’). Het is dat jullie het al verwachten, anders zou ik niet durven zeggen, maar het lijkt hier wel Italië.

Heb ik daarmee verklaard waarom ik hier wel zou willen wonen? Nee? Dan neem het maar van me aan.

Een stadvol filmtitels

Een ‘stad’ als Los Angeles kunnen wij ons nauwelijks voorstellen. Of probeer het toch: stel je een stadsgebied voor (met ook wel veel bos en park en complete bergketens) dat een gebied beslaat dat maar net past tussen Den Helder en Maastricht en tussen Groningen en Sas van Gent. Talloze vier-, zes-, acht- en tienbaans autowegen doorsnijden het gebied, doorgaans vol met verkeer en soms ook files. En op veel plaatsen een carpoolstrook, die nog werkt ook.

En ineens is daar downtown Los Angeles, een betrekkelijk klein gebied met ‘hi-rises’, bijna uitsluitend kantoren. En intussen straatnamen die je hart sneller doen kloppen, en die meteen filmtitels zijn: Sunset Boulevard, Mulholland Drive – en Santa Monica Boulevard die vroeger het uiteinde vormde van Route 66, en Wilshire Boulevard, en Hollywood Boulevard, en Beverley Hills. Tienduizenden auto’s zwermen om je heen in een stijl die je een paar weken niet gewend was: noem het Italiaanse rijstijl. We kennen het antwoord: indrukken die gaspedaal en meezwermen van rijbaan naar rijbaan, al heb je dan een kolos van een camper in handen.

Nog sneller ben je er trouwens weer uit. Zo rijd je nog op een overvolle autoweg, en zo sta je in een doodstille bergvallei op een simpele natuurcamping met droge grasvelden en trotse eeuwenoude eiken en hoppen de konijntjes en rennen de chipmunks door je blikveld. Of ben je getuige van een gevecht tussen zeven kraaien en een prachtige valk, die wat beduusd neerstrijkt op een tak. De vallei is onderdeel van een natuurgebied met alweer een naam die je bekend voorkomt: het Malibu Canyon State Park – waar, zo moeten we ervaren, het ’s nachts gemeen koud kan zijn.

We nemen onze intrek in het Bayside Hotel aan Ocean Avenue in een noordwestelijke voorstad van Los Angeles, Santa Monica. Een mooi stadje dat beroemd is om zijn prachtige strand en zijn schitterende surf, maar voor mij vooral veel mooie architectuur bevat: art deco bijvoorbeeld, en dingen die vagelijk aan de Amsterdamse School doen denken. Prachtige bioscopen uit de jaren dertig en een heus voetgangersgebied, Third Street Promenade, kennelijk een soort unicum in de Verenigde Staten, want iedereen heeft het er over.

Onwillelkurig (heel bewust, natuurlijk) denk ik aan de hillbilly’s die ik vorige week beschreef – hoe zouden die reageren op deze wereld met preutse uiterst sjiek geklede dames, waanzinnige hippies, zwervers die drie winkelwagens nodig hebben om hun bezittingen te vervoeren, elegante winkels met alle smakelijkheden van Europa – dat hier aanbeden wordt wegens zijn ‘elegantie’ – en restaurants in alle smaken van de wereld. Het idee is niet nieuw: wie herinnert zich niet de komische serie ‘The Beverley Hillbillies’.

Ik noem echte espresso bij Monsieur Marcel, eindelijk echte espresso, het is zonde dat ik het zeg. Die wordt geserveerd door twee geroutineerde personeelsleden die, wat ik natuurlijk niet mag zien, ook al latino’s zijn. Zoals de jongens die vanmorgen de camper innamen en geroutineerd begonnen te poetsen, de mensen die onze kamer in het hotel reinigden, die in bijna alle winkels de verkopers zijn.

Wat zou dit land zijn zonder die horden goedlachse mannen en vrouwen uit Honduras, Guatemala, Nicaragua en zoekt u verder zelf maar op in de atlas van Midden-Amerika?

Het hart van autoland

De KOA Kampground waar we tot morgen logeren blijkt onderdeel van wat genoemd wordt ‘het grootste jaarbeursterrein van Noord-Amerika’, Fairplex Los Angeles. Vandaag konden we kiezen: paardendressuur op grote schaal, Ankie van Grunsven zou er van watertanden (wat zeg ik daar nou), een tentoonstelling van huishoudelijke spullen, een computerbeurs en de ‘Los Angeles Antique Car Swap’. Uiteraard kozen we voor het laatste.

Als je er tenminste kunt komen. Oversteken ging nog, geheel onverwacht. Maar halverwege naar wat wij dachten dat de ingang was, kwamen we een kampeerder tegen die er niet binnen kon: je moet omlopen naar ingang 17, zei hij, en dat bleek ruim twee mijl weg. Na enige ingewikkelde manoeuvres waar een treintje en een taxi aan te pas kwamen slaagden we er toch in de ‘Swap’ te betreden, en daar hadden we geen spijt van. Alleen al om de sappige kipstukken in centimetersdik beslag en de reuzencarbonade op een stokje.

In Nederland heb je ook wel van die bijeenkomsten, met veel oude, te fraai opgeknapte (Amerikaanse) automobielen uit vervlogen tijden, onderdelenhandel en eten en drinken.

Maar dit is de moeder van die beurzen. Hier niet alleen fraai en soms erg fantasierijk opgeknapte Amerikaanse auto’s uit de jaren tussen 1935 en 1980, met daartussen vele exemplaren die nog op een baasje met twee rechterhanden en technisch inzicht stonden te wachten. Een onafzienbaar terrein met auto’s, onderdelen, reusachtige stands met garagehandboeken, geinige T-shirts en Hawaaihemden met Volkswagens er op. Dwars door het terrein paraderen de pronkstukken en de pickuptrucks die de oude wrakken aan- en afvoeren.

Tientallen eettenten en een aantal enorme paviljoenen waar al dat eten verstouwd wordt. Zwarte, witte en latino-mensen zitten te schransen of hun leven er vanaf hangt. Je kijkt je ogen uit, met name ook naar het resultaat van al dat verstouwen: meterslange, en vooral ook metersdikke mensen sjokken heen en weer of trekken met een tevreden gezicht een karretje achter zich aan met gescoorde roestige onderdelen of reusachtige geluidsinstallaties of scheepshoorns of tweedehands banden en velgen.

Ik heb het gevoel dat we hier in het hart van Amerika zijn, het autoland bij uitstek. Geregeld klinkt het triomfantelijk gebrul van zwaar opgevoerde motoren, zoals een VW-kever waar een zware viercylinder Fordmotor half achter uitsteekt. Opmerkelijk: auto’s van Duits fabrikaat hebben hier ook allemaal een Duits kenteken. Waarom, dat zoeken we nog uit.

Vlakbij de uitgang zie ik nog een Fiat 600 uit 1955. De tweede Italiaanse auto van deze week. De andere was een Maserati van een paar ton.

Ter completering dalen voortdurend kleine particuliere vliegtuigen laag over de markt. Want Amerika is natuurlijk ook vliegtuigland.

Buiten kan ik nog net een foto maken die ook in 1960 gemaakt had kunnen worden.

Losse opmerkingen na aankomst in LA

Vanmorgen hebben we nog ruim honderd kilometer door de eindeloze Mojave-woestijn gereden en zijn in een geheel andere wereld terecht gekomen: in Pomona, je zou het een voorstad van Los Angeles kunnen noemen. Een weelde aan tropische en subtropische bomen en struiken, voor een deel heftig in bloei.

Tijd om eens een beetje opruiming te houden onder de aantekeningen die we de afgelopen twaalf dagen – is het maar twaalf dagen? – hebben gemaakt.

Kun je Amerika militaristisch noemen? Misschien zelfs oorlogszuchtig? Ik weet het allemaal niet zo. Wel weet ik dat niemand hier betwist dat het een soort van eer is dat je in het leger hebt gediend. Ik heb talloze auto’s gezien die op hun kenteken hadden staan dat ze eigendom waren van een veteraan of gepensioneerd door het leger. Hele stukken weg (bijvoorbeeld van de Interstate 95 in Nevada) zijn toegewijd aan ‘onze veteranen’, respectievelijk uit de Eerste Wereldoorlog, de Tweede Wereldoorlog, de Koreaanse oorlog, de Vietnamese oorlog en de Golfoorlog. Bij de WalMart supermarkten, die bekend staan om het feit dat ze hun personeel grof uitbuiten, is altijd een hoek of hoekje te vinden waarin de foto’s hangen van de soldaten uit de buurt die ergens in de wereld voor Amerika aan het vechten zijn. Support Our Troops.

In veel Amerikaanse tv-series is het wel drie of vier keer per jaar Kerstmis. Dat wapenfeit wordt nog overtroffen door menige winkel – met name winkels die doen in souvenirs, maar hier en daar ook de receptie van een camping: daar staat het hele jaar door de kerstboom, met alle lichtjes aan.

Als je zo onderweg bent in de woestijnen van het Zuidwesten, dan denk je al gauw aan filmscenario’s. We nemen een afslag naar een wrak ogend winkeltje, dat gesloten blijkt. Maar aan de overkant zie ik een man met een tuinslang zijn tankstation schoon spuiten – let wel, in de woestijn waar een echt tekort aan water is. De man heeft een gelooide huid, ik schat hem tegen de tachtig, verwarde grijze haren, een grote witte hangsnor, een ouderwetse bril met leesmaantjes er in. Zijn gezicht heeft iets weg van dat van Ghandi. Hij is een Egyptenaar met een merkloos tankstation en een stoffig winkeltje met oude zakjes snoep en cake. Het lijkt er op of hier in geen jaren iemand is geweest en, erger nog, dat daar voorlopig geen einde aan zal komen. Maar de oude Egyptenaar, die nauwelijks Engels spreekt, is trots op zijn land – de VS, wel te verstaan. En die klanten, die komen, dat weet hij zeker. Nog meer nodig voor een mooie film?

Op de camping in Barstow – eigenlijk is het Yermo, maar dat is een plaats die binnenkort volledig ghost town zal zijn – staan vele kampeervoertuigen, onveranderlijk gigantisch van formaat. Een van die voertuigen is soort caravan, maar dan in de vorm van een oplegger. Hij staat er al lang, want er omheen is het nodige materiaal verzameld, bijvoorbeeld drie grote barbecues en een rookoven. Te midden van die rommel zit een man van ruim zestig, met lang wit haar en dito snor. Samen met een maat kijkt hij tv, natuurlijk sport. Het bijzondere is dat de enorme flatscreen-tv staat gemonteerd in de bagageruimte en dus alleen van buiten af te bezichtigen valt. Dat kan hier blijkbaar. ‘haaihoujedoewin,’ roept de man iedere keer als ik passeer.

Later wordt het daarmee minder, als de gallonflessen whiskey die voor het beeld staan leger raken. Laat op de avond passeer ik nog een keer. Hij zegt niks, kijkt naar het scherm – dat geen beeld vertoont. Maakt niet uit. Er is ook geen drank meer, tenslotte.