SanteLOGie

Laten we ons liever een beetje schamen

Hoe ver zijn we gekomen, nu Geert Wilders is toegetreden tot de exclusieve club van fatwa-dragers en nog de enige is die onze normen en waarden verdedigt met puberuitdrukkingen uit de jaren zeventig? Prins Harry hangt, als verre nazaat van Richard Lionheart, de kruisvaarder uit in Afghanistan. Kan iemand mij nu eens uitleggen, waar wij eigenlijk mee bezig zijn? In Denemarken hebben ze iemand gearresteerd die van plan was een cartoonist te vermoorden – hij wordt daar althans van verdacht. Meteen zetten Deense en Zweedse kranten die rare tekening van die cartoonist weer op de voorpagina: zo, lekker puh. Of daar verder nog een gedachte achter zou kunnen zijn, dat moeten jullie mij niet vragen. Nu wil een Duitse minister, van een godsdienstpartij uiteraard, dat alle Europese kranten het voorbeeld van de Denen en Zweden volgen.

Wat kan het doel zijn, anders dan provocatie, van elke maand of elke dag een tekening of artikel in de krant te zetten of een film te maken die meteen weer alle imams in Pakistan, Soedan en Syrië stikkend van woede naar de kansel jaagt om hun publiek op te zwepen tot nieuwe hysterische hoogtepunten?

Ja, het is natuurlijk lachen geblazen als je die Soedanese demonstranten hoort schreeuwen dat ze onmiddellijk naar Denemarken vertrekken, alle Denen kennis laten maken met het kromzwaard en daarna het land zelf door de aarde laten verzwelgen. Ha, ha, die zwartjes, daar kun je nog eens mee lachen!

Overigens moet je het boek van Joris Luyendijk, ‘Het zijn  net mensen’ lezen als je iets te weten wilt komen over omvang en kwaliteit van die ‘demonstraties’.

Het verhaal over ‘onze eigen’ profeten en hun boeken kennen we nu zo langzamerhand wel, de koran en de bijbel zijn beide boeken die bedoeld zijn om de nationalistische gevoelens te versterken van de aanhangers, en die tevens op te hitsen tegen de vijand. De moslims trokken duizend jaar geleden ten strijde tegen de ongelovigen, maar de ongelovigen waren ook niet misselijk en sloegen terug, met behulp van het massavernietigingswapen van die tijd, de kruistochten.

Laten we ons, liever dan een lekker potje ophitsen van een kwaaie hond, maar eens beperken tot onze eigen problemen. Het terugkerend gristenfundamentalisme; het oprukkende niets ontziende kapitalisme dat als einddoel heeft: weinig zeer rijken en heel veel machteloze paupers; de oprukkende feitelijke analfabetisering; de terugkeer van het zwartste fascisme.

En laten we ons met terugwerkende kracht niet alleen schamen voor die kruistochten, maar ook voor de vanuit West-Europa begonnen kolonisatie van de rest van de wereld – het zal nog lang duren voor de islam zoveel slachtoffers heeft gemaakt als de vrome katholieken bijvoorbeeld in Midden- en Zuid-Amerika. En dan ga ik nog voorbij aan de uitroeiing door diezelfde gristenen van de oorspronkelijke bewoners van Australië en Noord-Amerika.

Die Soedanezen en andere moslims die kunnen qua terrorisme, moordzucht, arrogantie en onderdrukking nog het een en ander van ons leren. Dus in plaats van de pot op, de pijp uit met die rotzooi.

Nu het superkapitalisme aanpakken

In een artikel in nrc.next van gisteren onder de kop ‘De zegen van het kapitalisme’ wordt de econoom Reich aangehaald, waar hij zegt: ‘Bedrijven zijn per definitie niet moreel. ‘Maatschappelijk verantwoord ondernemen’ is weinig meer dan flauwekul. De ravage die het superkapitalisme overal aanricht is ongelooflijk… (om het te keren) moeten mensen zich minder als consumenten en meer als burgers gaan gedragen.’

De gevaarlijkste kapitalisten zijn figuren als Bill Gates van Microsoft, die denkt dat het bedrijfsleven in staat en bereid is om de armoede in de wereld, de klimaatverandering, de werkloosheid en de kinderarbeid weg te nemen. Daartoe moeten overheden samenwerken met bedrijven, want die kunnen het niet alleen.

Dit is niet alleen de wereld op zijn kop, maar ook je reinste flauwekul. Als bedrijven meer kunnen verdienen aan arbeid door desnoods ongeboren kinderen, aan het armer maken van hele volkeren, aan milieuvervuiling tot het gaatje, dan doen ze dat, daar zijn ze bedrijf voor en de aandeelhouders eisen steeds meer dat ze dat ook doen. Enige voorwaarde: zorg voor goede PR, zodat je je wandaden kunt verkopen als een zegen voor de mensheid. Ook de democratie staat op het punt slachtoffer te worden, samen met de vrijheid van meningsuiting, zoals die ongeveer gestalte krijgt in een onafhankelijke pers, en het gevolg daar weer van is dat je zelfs kunt bezuinigen op je PR-afdeling. Ja, zegt u dat wel, gaap, heel erg 1968, maar zo’n vaart zal het toch niet lopen?

Jawel. De tijd is dichterbij dan je denkt dat eerst verkapte, daarna openlijke vormen van slavernij worden ingevoerd, want hoe je het ook wendt of keert: voor de aandeelhouders is dat toch het allerbeste.

Ja, in China en India. Nee dus. Lees even mee.

'Wij willen een vooruitstrevende krant zijn die meedenkt met de ondernemers in de regio en lezers nog meer aan ons wil binden.' Dat zegt de commercieel directeur Siegrid Althuizen van het Eindhovens Dagblad in de editie van haar krant van gisteren. Wat zij onder woorden brengt is His Master’s Voice, in dit geval die van superkapitalist en beursstruikrover Montgomery. Onzin, uiteraard: vanuit het perspectief van de krant zijn ondernemers en lezers elkaars natuurlijke vijanden. Montgomery zegt het zelf trouwens bondiger: de muren tussen de redactie en de commercie moeten weg. Dat is ook vaak geroepen door domme directeurtjes van lokale krantjes, en je zou Siegrids opmerking zo ook kun nen zien  – maar Montgomery is niet alleen een gevaarlijke en doortrapte kapitalist maar hij verkeert ook nog in een positie die het hem mogelijk maakt een groot deel van de vrije Nederlandse pers met één ongeduldig gebaar van zijn linker elleboog over de rand te schuiven.

Wat de commercieel directeur van het ED haar baas nabrabbelt is feitelijk dat de krant voortaan het nieuws de deur uit doet, als je onder nieuws verstaat ‘nieuwe feiten van algemeen belang, die zo objectief mogelijk zijn vastgesteld en bij zoveel mogelijk bronnen zijn geverifieerd.’ Vrije nieuwsgaring is altijd de nachtmerrie geweest van alle ondernemers, van de kapitalist, die uit zijn aard een hoop vieze geheimen heeft die beter geheim blijven.

Het enige dat wij daar tegenover kunnen stellen is vrije nieuwsgaring en vrije publicatie van de resultaten. En wat we moeten doen: lid worden van een vakbond, de bouw van barricaden voorbereiden. Dat geldt voor allen die afhankelijk zijn van ondernemers, dat geldt honderdmaal zo sterk voor journalisten en anderen die werken bij publiciteitsmedia. Bewaar de hypes voor de pagina ‘humor’ en stort je in de rest van de krant op het leggen van vingers op wonde plekken. De krant moet weer het medium worden dat de arbeiders de wapens in handen geeft in de strijd tegen de kapitalisten. Lang genoeg gelounged.

Krant is zelden of nooit onafhankelijk

Door Guido t'Sas

Mooi romantisch verhaal van Sante Brun in de trant van ‘de krant moet weer een wapen worden’ in de klassenstrijd. L’ami du Peuple van Jean Paul Marat, haha. Dus beschouw ik Brun’s column eerder als  het bevallig gemijmer van iemand die ooit zelf zo niet op, dan naast de barricaden (geheel rechts op de foto uit het Nationaal Archief) heeft gestaan in de roerige jaren zeventig/tachtig van de vorige eeuw. De tijd van ‘Willen we naar de Dam, dan gáán we naar de Dam’ van de demonstraties tegen plaatsing van kruisraketten en het vuistje van Den Uyl, niet te vergeten.

Maar de krant was zelden onafhankelijk. Door de historie heen, kan ik wel zeggen. Doorgaans gestart door de plaatselijke drukker, soms door een vakbeweging (de Volkskrant), anders wel door een groep fabrikanten of zich liberaal noemende hotemetoten, in elk geval de gevestigde orde (Nieuwe Rotterdamsche Courant, Het Nieuwsblad van het Zuiden, Tilburg). Of ze was het persoonlijk eigendom van een oude dame, die tevens de meeste aandelen had van een sigarettenfabriek ter plaatse (Eindhovensch Dagblad).

Onafhankelijkheid. Het hing en hangt veel af van de ruggengraat van de hoofdredactie. En, in relatie daarmee, de manier waarop die aan het bewind is gekomen. Er kán een moment komen dat hij of zij in een extern of intern conflict zegt: ‘Daarvoor zet ik mijn baan niet op het spel.’ Ik heb een buitengewoon integere hoofdredacteur, die er meermalen blijk van had gegeven, niet voor welke autoriteit dan ook te wijken, deze zin horen uitspreken.

Onafhankelijkheid? In de jaren zestig ging een verhaal over een activiteit van de PNEM, de voorloper van Essent, niet door omdat de scribent de door de directie van het energiebedrijf geëiste aanpassingen niet accepteerde. Die directeur won dus wel. Zijn broer was dan ook commissaris bij de VNU, de toenmalige uitgever van de Brabantse dagbladen. Veel later verbaasde ik me over de in Den Haag blijkbaar ingeroeste gewoonte dat journalisten toppolitici en ministers hun interviews ter goedkeuring voorlegden. Een hoofdredacteur, die bevriend was met de Commissaris der Koningin, liet midden in de nacht de persen stopzetten, om een ‘onwelgevallige’ passage in een artikel met een houten hamer te doen verminken. De ironie wilde dat het verhaal wel onverminkt in een zusterblad verscheen. Zelfstandigheid moest er wezen bij de toenmalige Brabant Pers, want daar heb ik het hier over.

Ach, in het klein gaat het wel. Een regioverslaggever hoeft niet toe te geven aan een ‘vooraanstaande abonnee’, die komt eisen dat de foutieve spelling van zijn naam in de krant wordt gerectificeerd. Of aan het bevel van een dikke adverteerder om redactioneel aandacht te besteden aan zijn winkel. Althans zo was het in mijn tijd.

Wat de nieuwe onafhankelijkheid onder het bewind van multidisciplinaire teams (Wegener)  met zich mee gaat brengen, is in de schoot van de toekomst verborgen. De hoofdredacteur zit daar straks, nevengeschikt aan de commerciële directeur, de redactionele integriteit te bewaken, zoals dat heet. Wat is dat, redactionele integriteit? Dat mag hij zelf aan de hand van de praktijk uitmaken. De vraag is, of die praktijk veel zal verschillen met die uit het verleden. Ik denk nauwelijks. Schijnonafhankelijkheid, niet meer.

Columnist

In de journalistiek is de slavernij eigenlijk nooit afgeschaft. In het begin van de jaren zestig was het eerste dat hoofdredacteur Louis Fréquin tegen me zei: ‘Je bent vanaf nu vierentwintig uur van de dag in dienst van de krant.’ Later voegde  hij daar nog aan toe dat ‘een rechtgeaarde journalist is getrouwd met de krant’, waaraan hij het recht ontleende om je te verbieden een relatie met bijvoorbeeld een meisje te beginnen. Diezelfde hoofdredacteur controleerde trouwens ook of je ’s zondags wel naar de kerk ging.

Daarna hebben we een hele ontwikkeling mogen meemaken, die wat mij betreft culmineerde in twee dingen: ten eerste hadden we jaren stiekem een correspondent in Stockholm die weliswaar niet kon schrijven en ook niet betrapt kon worden op een nieuwsneus; maar hij had een door de voltallige redactie aanbeden vriendin en dus zorgden we dat de correspondent maandelijks een leuk bedrag toegestopt kreeg. De correspondent in kwestie denkt, geloof ik, nog steeds dat het zo hoort in de journalistiek. Het tweede hoogtepunt was de redactieraad van het Limburgs Dagblad die nota bene door de hoofdredacteur-directeur was geïnstigeerd en die, vlak voor diezelfde directeur-hoofdredacteur er per decreet een eind aan maakte, in permanente vergadering bijeen was. Wij schreven 1968, vandaar.

In diezelfde periode ging het gerucht dat je, als je heel erg goed was, een baan kon krijgen bij de Volkskrant of Vrij Nederland, door de voltallige redactie aanbeden als de beste kranten van het heelal en omstreken – maar dan wel onbetaald: je mocht blij zijn dat je er mocht werken, het was een eer en een uitverkiezing. Niemand realiseerde zich dat beide bladen wel over de ruggen van die onbetaalde krachten (als ze al bestonden) geld verdienden.

Aan deze en dergelijke zaken moest ik denken toen ik het relaas las van het vertrek van Henk Spaan bij Het Parool. De man is 59 jaar en beoefenaar van een genre waar moeilijk werk in te vinden is: het schrijven van columns. Er zijn namelijk veel columnisten, ik weet niet of u dat wel eens gemerkt hebt.

Henk Spaan is bovendien uitsluitend wereldberoemd in Amsterdam. Hij is de oprichter van een blad voor wel heel erg echte liefhebbers van voetballen, hij schrijft, geloof ik, ook gedichten over voetballen. En hij moet de kost verdienen.

En dat is een probleem, want hij lijkt mij vrij gemakkelijk te ontberen. Uit het verhaal in de Volkskrant van gisteren berekende ik dat Spaan ooit 500 euro voor een column kreeg, wat ik een heel aardig bedrag vind; maar vorig jaar werd het tarief gehalveerd, ‘want alle columnisten moesten evenveel  verdienen,’ zo vat Spaan het hem gebleken standpunt van de hoofdredactie van de krant samen. En afgezien van de vraag of 250 euro misschien ook leuk betaald is, gaat het er om, dat men het blijkbaar geen probleem vindt, iemands inkomen eenzijdig te halveren, in dit geval het inkomen van een journalist voor wie, mede gezien zijn leeftijd en zijn specialisme, het inkomen toch al niet voor het opscheppen ligt.

Kortom, een actie waarvoor zelfs een belangrijk deel van de ultrakapitalistische slavendrijvers uit de negentiende eeuw zich geschaamd zouden hebben.

Spaan doet er laconiek over, zag ik. En het is ook eenvoudoig. Net als iedereen wil hij betááld worden voor zijn werk, ondanks dat hij het léuk werk vindt.

Casse ton pauvre con

‘Geef mij maar Sarkozy, dat is beter dan Paraas!’ Een liedtekst die spontaan in mij opwelde toen ik gistermiddag op Youtube de zeker twintig versies had gezien die door allerlei enthousiastelingen op de site waren gezet – en allemaal van dezelfde opnamen van Le Parisien. Voorstellende de Franse president, Sarkozy, die vrolijk lachend en handen schuddend naar binnen wordt geloodst op een landbouwtentoonstelling.

Vrolijk lachend, tot hij arriveert bij een man met een bril, die links in beeld staat en weigert hem een hand te geven – alle anderen zouden er een moord voor doen en de hand die die van de president heeft aangeraakt minstens een week niet wassen; maar dit is een zelfdenkende burger die niet veel moet hebben van het presidentje en dus weigert hem een hand te geven. Let wel: geen moslim die dat niet mag van de koran of zo, maar zo te zien op eigen initiatief.

De reactie van de president is niet mals. Zijn gezicht verstrakt en hij mompelt iets dat we niet verstaan, maar Le Parisien is wat dat betreft behulpzaam en zet de verheven tekst als ondertiteling over het beeld: ‘Casse ton pauvre con.’

Het Frans is een eigenaardige taal, waarin ze bijvoorbeeld geen eigen woord hebben voor ‘voetbal’ maar deze sport ‘foot’ noemen. Dat komt, ze hebben het woord ‘football’ gehoord en denken dat de eerste helft volstaat. Nou ja, zo gek is dat ook niet, wij zeggen tenslotte ‘auto’ als afkorting van ‘automobiel’, de Denen en de Zweden zeggen weer ‘bil’, en dat zouden wij dan weer nooit doen. Allemaal woorden die we niet begrepen omdat we er te dom voor waren. Tot zover het Franse intellectualisme. (In Italië zeggen ze ‘calcio’, hetgeen ‘trap’ betekent. Kun je ook lang over doormeieren.)

De uitdrukking die de Franse president bezigde tegenover een meelevende onderdaan kan niet zonder meer letterlijk vertaald worden, mede omdat er een vies woord in voorkomt en daar deden we niet aan, hè meneer Rouvoet? Maar de Nederlandse media maakten ervan dat Sarkozy zei: ‘Klootzak’, en vermoedelijk komt de gevoelswaarde van dat woord wel ongeveer overeen met de betekenis en de bedoeling van de volzin van onze Nicolas. Een echt vies woord is ‘klootzak’ ook niet (meer), denk ik.

Wat zou onze Balkie doen, in zo’n geval, vraag je je af. ‘Ik respecteer uw beslissing, goede man, maar ik denk wel dat ik u bij gelegenheid enkele passages uit de Heilige Schrift moet toezenden, per koerier te paard, passages waarin de Heere Heere ons voorhoudt de medemens met respect tegemoet te treden.’

Maar ja, zo kom je natuurlijk nooit op Youtube.

Moet het debat netter?

Femke Halsema, fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer, vindt dat het politieke debat wel netjes moet blijven, zegt ze naar aanleiding van de manier waarop en de bewoordingen waarin met name Geert Wilders zijn gedachtegoed verspreidt. Toen ook Jan Marijnissen afgelopen weekeinde de 'discussie' op scherp zette, vond ze het kennelijk tijd om in te grijpen. In een artikel op haar weblog riep ze op tot matiging. Ik heb de nu volgende reactie op dat weblog achtergelaten:

Beste Femke,

Ik betwijfel eigenlijk of de gesignaleerde verruwing van het debat meer dan normaal te maken heeft met het testosterongehalte. Ik ben niet goed thuis in de endocrinologie, maar meen toch zeker te weten dat Rita Verdonk het nog een probleem zal vinden om haar gedrag te laten bepalen door dit overigens nuttige hormoon.

Je noemt de mate van wellevendheid en hoogstaandheid van het debat, en daar ben ik het uiteraard helemaal mee eens. Maar het probleem is: zeker Wilders en Verdonk en ook een beetje Marijnissen is het niet te doen om debat.

Het debat zou altijd moeten uitdraaien op de uitnodiging aan fractieleiders: als je het beter kunt, ga je gang, regeer maar eens een poosje. Jan Marijnissen moet daar niet aan denken (je hebt zelf de laatste keer de indruk gewekt hetzelfde standpunt te hebben – de ervaring met het kabinet waar je niet in wilde, doet mij ertoe neigen je gelijk te geven, deze keer.)

Wilders en Verdonk volgen verschillende tactieken.

Wilders probeert het gratis te doen en gebruikt de microfoon in de Tweede Kamer om zijn slogans te ventileren; de media zorgen er dan wel voor dat zijn 'gedachten' uit en te na geventileerd worden.

Verdonk komt niet eens meer op de plek waar het debat gevoerd moet worden, te weten de grote vergaderzaal van de Tweede Kamer. Zij heeft niet eens een programma, alleen een sinistere uitstraling. Dat is vaker vertoond, waarom mag de geschiedenis niet geraadpleegd worden? Zij vertrouwt er op dat de vastgoedwereld haar dure propagandatoer zal financieren. Wat is er fout aan het vermoeden uit te spreken dat met name Verdonk een autoritaire staatsvorm nastreeft?

Beiden zijn ze zonneklaar niet geïnteresseerd in debat, en al helemaal niet in democratische argumenten. Natuurlijk moeten we beleefd blijven, maar het is toch echt tijd om vast te stellen dat Wilders en Verdonk beide vissen in het poeltje waarin het antidemocratisch grauw rondzwemt. Inmiddels is het aantal potentiële stemmers voor beiden ergens tussen de 18 en 20 procent van het electoraat, niet genoeg om de leiding te nemen, maar wel een factor van belang. En er hoeft maar een relatief onbelangrijk incident op een ongelukkig moment plaats te vinden en het aantal vliegt omhoog. Zie 6 mei 2002.

Ik ben zelf opgegroeid in een arbeidersmilieu, waarin overwegend links werd gestemd, maar ik heb het lang normaal gevonden dat in diezelfde kringen ook de sterke man en het door hem te hanteren standrecht wenselijk werd gevonden.

Ik zit net naar je te kijken in Nova. Ik vind het zo prachtig wat je zegt, ik realiseer me de hele tijd: dáárom stem ik op haar. Maar Wilders en Verdonk zijn veel gevaarlijker dan jij je realiseert.

Namen noemen

Sinds de uitzendingen van Radio 1 van heden is het officieel: wij zeggen ‘fiwm’ tegen een rolprent, al houdt een ouwe zak uit de Achterhoek, Rob Trip, nog wel even vol dat de uitspraak luidt ‘fillum’. Mogen wij ons nog gelukkig prijzen dat nog ouwere zakken, te weten onze glorieuze Indiëgangers van weleer, niet beter wisten of het was inderdaad ‘fillum’. Daardoor hebben zij in het Bahasa Indonesia dan ook het woord ‘pillem’ achtergelaten. Fiwm is het logisch vervolg op ‘mewk’, ‘schoow’ en ‘heew veew’, maar dit terzijde.

Een andere filmliefhebber en ouwe zak, voor wie dit intussen een eretitel is, Jan Blokker, heeft niet lang genoeg nagedacht over zijn onderwerp van heden in nrc.next. Welke Nederlanders zijn zo beroemd dat ze geen achternaam van node hebben? Blokker komt tot Joran, Beatrix en Ayaan. Waarbij meteen de eerste vraag opduikt: is Ayaan wel een voornaam? Maar, aldus Blokker: zelfs Peter de Vries kan niet volstaan met ‘Peter’; daar moet altijd die ‘R’ nog bij. Gelukkig voor hem is dat de Rotterdams-Gooise variant en wordt dus hoorbaar uitgesproken. Zoals bekend is de majesteit dat minder en minder gaan doen, de laatste jaren, Peter de Vries overweegt daarom gebruik te maken van de in de Gouden Koets verborgen camera die leden van de Koninklijke Marechaussee (in vakkringen uitgesproken als ‘Koonke Masjee’) fiwmde bij de opnamen van ‘Deep Coach’.

En wat dacht Jan Blokker van Rembrandt? Van Ard en Keessie? Oh, het moeten ‘actuele’ Nederlanders zijn? OK. Sylvia dan (eerst Millecam, nu Witteman.) Linda. Margriet en Libelle. Maxima. En we hebben van alles: Carlo en Irene, Andries (maar die hield het naar de smaak van Blokker niet lang genoeg uit), Ali, Ali en Ali, Rayman, Prem en nog een hele doos gekleurde medemensen. We hebben Youp, we hebben Freek, we hebben Kees en Wim, beter bekend als Koot & Bie, maar dat zijn uiteindelijk ook een soort voornamen geworden.

Al die programma’s waarin talentlozen rechtstreeks tot de sterrenstatus worden verheven, zoals Idols, kennen alleen voornamen. Gisteren zag ik een uitzending waar de rechtgeaarde intellectueel niet naar kijkt, en daar traden Raffaella (uitgesproken als ‘Rafajella’) op, en Nathalie (nee, niet Natalee) en Nikki (nee, dat is niet die man van Lassie Toverrijst). Alles beroemd, instant of niet.

En nu ik er toch aan zit te denken: we hebben in Nederland echt heew veew mensen die alleen maar een voornaam hebben. In alle instellingen van gezondheidszorg, bijvoorbeeld, wordt doorgaan de telefoon opgenomen met ‘Hoi, met Chayenne!’

Ik zal het je nog sterker vertellen: iemand hier in huis werkt in een callcenter. Hij is bij zijn werk, op straffe van ontslag op staande voet, verplicht zich te beperken tot de mededeling: ‘U spreekt met Petor,’ waarbij Petor niet zijn echte voornaam is (die mag hij daar wel gebruiken) maar ook de bekendste voornaam van iemand die niet bestaat. Zie verder het onsterfelijke oeuvre van Jiskefet.

Geschiedvervalsing

Een van de meest verrassende boeken sinds jaren is ‘De twijfel van Salaì’ van het Italiaanse schrijversduo Rita Monaldi en Francesco Sorti. Dit tweetal heeft zich tot taak gesteld een tegenwicht te vormen tegen de kwasi-historische onzinboeken als ‘De Da Vinci Code’ van Dan Brown en de hele riedel bestsellers die er op is gevolgd. Zoals je al kon zien in de dikke pil ‘Imprimatur’ die in 2003 in Nederlandse vertaling uitkwam, schrijven zij vermakelijke schelmenromans op grond van kundig en verfijnd historisch onderzoek. Zo’n boek is ‘De Twijfel van Salaì’ ook. Het is zelfs meer.

Hoe serieus de originele aanpak van Monaldi & Sorti is, blijkt wel uit het feit dat ze na het verschijnen van ‘Imprimatur’ min of meer uit Italië hebben moeten vluchten en dat het boek in hun vaderland geboycot wordt, door middel van een ‘gentleman’s agreement’ tussen het Vaticaan en de toenmalige premier Berlusconi (eigenaar van uitgeverij Mondadori.) Zij schrijven nu vanuit Wenen. Hun boeken zijn in Italië niet te krijgen.

Om maar meteen het nieuws (uit het nieuwe boek) dat zij zeggen te kunnen aantonen op een rijtje te zetten: Leonardo da Vinci was helemaal het genie niet waarvoor hij eeuwenlang is gehouden. De originele machines die hij bedacht, jatte hij uit Griekse geschriften. Leonardo was een zonderling die rondliep met geblondeerd haar en een blauwe bril, die overal schulden maakte en zijn diensten herhaaldelijk aanbood aan broodheren die elkaars vijanden waren, waardoor hij voortdurend in de problemen kwam. Zijn aangenomen zoon Salaì (Saladin, een scheldnaam in die tijd) heeft dat allemaal goed door en hoewel ook hij blundert bij het leven, redt hij, tijdens hun beider verblijf in Rome, de situatie voor Leonardo herhaaldelijk. Het verslag daarvan komt tot ons in de vorm van de brieven die Salaì schrijft aan zijn geheime opdrachtgever in Florence, die Niccolò Macchiavelli blijkt te zijn. De brieven  zijn in het Nederlands vertaald in het onbeholpen maar wel heel effectief taaltje van een slimme, maar vrijwel ongeletterde jongen – de lezers van ‘Imprimatur’ herkennen de toon moeiteloos.

Na de brieven nemen Monaldi en Sorti zelf het heft in handen. Want het boek refereert ook aan de toenmalige paus Alexander de Zesde, die de geschiedenis is ingegaan als de paus die niet alleen een zoon en een dochter had, maar ook nog een kind bij die dochter en die het zich gezellig maakte met talloze hoeren en dergelijke. Monaldi en Sorti maken duidelijk, dat dat verhaal in het geheel niet kan kloppen – en dat als Alexander niet ontijdig was gestorven, hij wellicht de Reformatie had kunnen  tegenhouden.

En tenslotte: dat het boek ‘De Germanen’ van de Romeinse schrijver Tacitus wellicht op een vervalsing berustte, was al eerder bekend. Monaldi & Sorti bewijzen zonneklaar dat het boek wel degelijk is verzonnen en wel met een bepaald doel: om aan te tonen dat het Duitse volk superieur is. De kerkhervormers die na de dood van Alexander de Zesde vrij spel kregen, was het vooral te doen om het roomse geloof te veranderen in een superieur Duits geloof en Monaldi & Sorti zien zelfs een rechte lijn lopen van de Tacitusvervalsing via de Reformatie naar Hitler en het nazisme.

Monaldi en Sorti zeggen van alles bewijzen te hebben, noemen hun bronnen ook (met de bijbehorende internetadressen) en hebben opnieuw aangetoond dat de geschiedenis een spannend boek is en blijft.

Uitg Cargo, ISBN9789023427261

De gecastreerde leeuw

Soms denk je wel eens: jongens, ik wou dat ik jullie problemen had. Gisteren was er weer zo’n moment aangebroken. De Hoge Raad van Adel, die kennelijk geen bal om handen heeft, bekeek, op verzoek van de regering, het logo dat de regering voor zestigduizend euro had laten maken en dat voortaan zou moeten gelden voor de gehele rijksoverheid. En kwam met een vernietigend oordeel: de gouden blokjes moesten terug, de middelste leeuw moet een kroontje op.

Die aanpassingen zouden tegemoet komen aan de eis van de Hoge Raad van Adel, dat het logo moet benadrukken dat Nederland een monarchie is en geen republiek. Je lacht je natuurlijk dood, dat dat blijkbaar ligt aan die kroontjes en die blokjes (te zien bij het ‘wapen’ dat gevoerd mag worden door hofleveranciers) maar het Nederlands toneel wordt nu eenmaal beheerst door clowns die onzin uitkramen, dus vooruit dan maar.

Maar er is nog iets met dat wapen: het straalt onvoldoende mannelijkheid uit.

Waarom het logo mannelijkheid moet uitstralen, dat wordt vermoedelijk vanzelfsprekend geacht, want het staat nergens uitgelegd. Misschien zijn hofleveranciers winkeliers met kloten, wie weet. We zullen het doorgeven aan Jacqueline Cramer en Ciska Dresselhuys.

Bij de Raad, zo blijkt, zetelt ‘mannelijkheid’ in ieder geval in de piemels van die drie leeuwen. En die piemels ontbreken in dat dure logo. Dus is nu besloten de piemels te laten terugkeren, naar ik begrepen heb in de vorm van een schaduw. Ik ben benieuwd. Normale mannelijke leeuwen – die trouwens braaf de bevelen van de vrouwtjesleeuwen opvolgen – hebben verdomd kleine snikkeltjes. Kijk maar eens naar Animal Planet.

Intussen blijkt het een internationaal probleem. In december protesteerden Zweedse vrouwelijke militairen dat ze een badge moesten dragen waarop een leeuw voorkwam met een flinke lul. De legerleiding begreep het signaal (mede aangevuurd door de Verenigde Naties) en sneed de piemel af. Nu staan heraldisten weer op de achterste leeuwenpoten, met ongeveer dezelfde argumenten als die van de Hoge Raad van Adel: te weinig historisch besef.

Natuurlijk is het historisch besef op zijn retour, maar ik vind dit wel een erg lullig argument.

En wat die Hoge Raad van Adel betreft: je zou niet zo’n gevatheid verwachten van een orgaan (oeps) dat op zijn website (die hebben ze!) als ‘actueel’ heeft staan een verslag uit oktober 2006, over een rapport over iets dat in 1984 al was afgelopen. Op die pagina kun je overigens wel de stijve piemels van de leeuwen bewonderen. Als je goed kijkt.
__________________

Op het onderste plaatje de leeuw op voetbalschoenen, die tevens mee is naar Afghanistan: die heeft nog wèl iets dat uitgelegd zou kunnen worden als een 'piemel'.

Ontmoeting in de tuin

Bijna was ik nog over hem gestruikeld. Ik deed wat in de tuin, daar wordt het namelijk langzaam tijd voor, en wandelde in dat kader een paar keer heen en weer op het tegelpad dat langs de achtergevel met de grote ruiten loopt. Die grote ruiten worden door het hier in groten getale rondvliegend gevogelte niet helemaal begrepen en zo vliegen er geregeld exemplaren in volle vlucht tegen het glas. Ik heb er wel eens een sperwer tegen gehad, dat gaf me toch een knal. Maar meestal is het een lichte bons. Ik ga dan vaak kijken, in de helft van de gevallen ligt het slachtoffer dood onder het raam. Van de rest is het grootste deel spoorloos, kennelijk kunnen veel vogels zo’n knal wel hebben.

En een heel enkele keer zit de onhandige gevleugelde vriend verdwaasd op de grond. Zoals deze op het tegelpad, een mannetje van de soort Fringilla coelebs, oftewel een vink. In het voorjaar laat die in het bos zijn ‘vinkenslag’ horen, die van mijn vader zelfs een tekst had meegekregen – in zijn moedertaal, het Friulano: ‘Cómpari Tilio, no sta gí in pericolà!’ Hetgeen ongeveer wil zeggen : ‘Vriend Tilio, begeef je niet in gevaar’, maar in het Nederlands klopt dat niet met de melodie en je krijgt die vinken niet zover hun liedje om te bouwen naar de Nederlandse taal.

Bovendien had deze zich wèl in gevaar begeven; ik herinnerde me iets eerder een bons tegen het raam te hebben gehoord, en dat terwijl ik net ‘Oje como va’ van Carlos Santana draaide. Een flinke bons, dus.

Dus daar zat hij, door de pootjes gezakt. Hij leek me onbeschadigd, hoewel hij kleine vlekjes had op de snavel die misschien duidden op een kneuzing. Doet dat pijn? Ik heb geen snavel, dus ik zou het niet kunnen zeggen. Ik ben ook nog nooit tegen een raam gevlogen. Gelopen wel, maar daarover wellicht een andere keer.

Voor een liefhebber van vogelfotografie die zich geen lichtsterke 600 mm-lens kan veroorloven is dit natuurlijk een buitenkans. En Tilio blijft rustig zitten terwijl ik hem van alle kanten fotografeer. Zelfs met de macro-lens, tot een centimeter van die snavel.

Hij komt intussen een beetje overeind, kijkt me nu beurtelings aan met die nietszeggende zwarte kraaloogjes. Gaat er iets om in dat hoofdje? Hoe zwaar moet hij verdoofd zijn door de klap, dat hij zijn neiging tot vluchten volkomen kwijt is? Ik pak hem op, hij weegt ongeveer niks, en zet hem op de voederplank, dat fotografeert makkelijker.

Als ik voldoende foto’s heb, geef ik hem een duwtje. En hij vliegt weg, of er niets gebeurd is.

_____________

Meer foto's op dit adres.