Vanuit de lucht, met hulp van maps.live, ziet het er best nog vriendelijk uit. Maar als je op zaterdagmiddag door de Vaillantlaan in Den Haag rijdt, piep je wel anders. Hier is een misantrope architect aan het werk geweest die, geïnspireerd door de mensvijandige omgeving van Metropolis, de stad van Superman, gestalte heeft gegeven aan Nieuw Istanboel.
Vroeger was de Vaillantlaan ook een lange, tamelijk brede weg die voerde van het Haagse stadscentrum in Zuidoostelijke richting, met aan weerszijden een muur van woningen in de stijl die gebruikelijk was rond 1880. Het was kennelijk noodzakelijk geworden dat hele zaakje radicaal af te breken en nu hebben we dus weer van die gesloten wanden.
Nou, gesloten. Boven zie je verschillende lagen woningen, beneden zijn winkels gevestigd. Turkse restaurants, islamitische slagers, Surinaamse restaurants, telefoonwinkels, reisbureaus, koffiehuizen, winkels met opschriften in schriftsoorten die ik niet kan lezen.
En om te benadrukken dat de Vaillantlaan gewoon een stukje van Istanboel of Casablanca is, heeft het verkeer in de straat zich ook aangepast. Opeens heb je het gevoel of je in Lissabon bent, of in Rome, mooier nog: Palermo. De voet op het gas, zal ik maar zeggen. Als het niet zo koud was, hing ik de linkerarm uit het raam.
Nauwelijks een witman te zien, wijd en zijd; nou ja, wij rekenen onszelf tot de witlieden, dat nog wel.
Ik ken mensen in Den Haag die zich in hun stad niet meer thuis zeggen te voelen. Ze hebben daar duidelijk racistische teksten bij, die ik te kortzichtig vind. Maar wat ik me wel kan voorstellen, dat is dat deze oerhollandse stad in wel zeer korte tijd is veranderd in een smeltkroes van mensen die van over de gehele wereld hierheen zijn gekomen. Niet voor ons klimaat uiteraard, maar omdat wij tolerant waren (en nog zijn, hoop ik) en omdat je in Nederland de kost kunt verdienen, vooral als je wilt werken.
We waren in Den Haag om aanwezig te zijn bij de laatste dienst in een af te breken kerkgebouw van een van de kleinere protestantse denominaties in Nederland – er komen appartementen voor in de plaats, wat anders. Ook die geloofsgemeenschap heeft de grote veranderingen van de laatste jaren meegemaakt; het grootste deel van de gelovigen die aanwezig waren bij de laatste dienst zijn duidelijk afkomstig uit geheel andere streken van deze aardkloot.
Bij de dienst aanwezig waren ook mensen die deze gemeente intussen de rug hebben toegekeerd en een eigen gemeente zijn begonnen, die overwegend blank is.
Is dat racisme? Misschien. Maar ik denk eerder dat men de nieuwe kerk een plek vindt waar men, zoals vroeger, gewoon met vrienden en bekenden onder elkaar kan zijn.
Intussen heeft de grote gemeente zich ook ontwikkeld en je ziet dat men daar, blank of zwart, al heel aardig met elkaar overweg kan, al zijn de exotische gemeenteleden wat meer van ‘zingen en dansen’. En van lekker eten koken, trouwens.
Het is gewoon te snel gegaan allemaal. Maar ooit wordt de Vaillantlaan een uitgaanscentrum waar iedereen graag komt.
Sprak hij optimistisch.