Over mijn godsbegrip hoeven we het hier niet te hebben. God bestaat niet, want hoe zouden we aan god moeten komen? Die kan alleen maar opgekomen zijn in een menselijk brein. Hoe en waarom, dat kan me absoluut niets schelen. God bestaat niet en godsdienst helaas wel, dat is ‘helaas’ gezien het aantal oorlogen en de hoeveelheden moord, doodslag, leugen en bedrog die er door zijn veroorzaakt.
Maar ik lees nu het boek The God Delusion van Richard Dawkins, en ik merk dat ik dat allemaal veel te eenvoudig geformuleerd heb. In het boek, dat ruim vierhonderd pagina’s telt, toont Dawkins inderdaad aan, zoals van hem verwacht mocht worden, dat god niet bestaat, en omdat ik dat al dacht had ik dat boek eigenlijk niet ter hand hoeven nemen; maar het blijkt dat er veel meer bij komt kijken dan te zeggen: jullie hebben hem uitgevonden, val mij er niet lastig mee.
Nee, Dawkins wil bijvoorbeeld dat we nadenken over de vraag of we onszelf deïsten vinden, dan wel theïsten, of misschien atheïsten of zelfs agnostici. Dat laatste vindt hij een laf standpunt, omdat een agnosticus (‘ik weet het niet’) ruimte laat voor het bestaan van god, en alleen maar de discussie uit de weg wil gaan. Zo had ik het nog niet bekeken, ik heb het altijd sjiek gevonden om agnosticus te zijn; het klinkt ook beter dan het wat hatelijk klinkende atheïst. Maar nu hoor ik van Dawkins dat ik leefde in een misverstand; ik dacht namelijk dat een atheïst tégen god is, en dat kan natuurlijk alleen maar als god bestaat, je kunt niet tegen niks zijn, en dus was ik geen atheïst.
Maar omdat ik begrijp dat een atheïst vooral iemand zónder god is, verklaar ik me bij deze tot atheïst. Het is trouwens wel even wennen.
The God Delusion is overigens een schitterend boek waarin en passant de halve wereldgeschiedenis, de exacte wetenschap, en met name de biologie, het grootste deel van de filosofie en zo nog het een ander de revue passeert, vrolijk gelardeerd met de ene kwinkslag na de andere. Voorbeeld van dat laatste: in 1917 viel, ten overstaan van zeventigduizend pelgrims in Fatima, de zon van de hemel en raakte de aarde uit zijn baan. (Dat is nog wat anders dan het decor van André Rieu). Het blijft gissen hoe het kwam dat die zeventigduizend mensen dat allemaal zagen. Maar wat eigenlijk verbazingwekkender is: dat buiten Fatima en in de rest van de wereld niemand iets bijzonders opmerkte. ‘En zo geïsoleerd ligt Portugal nu ook weer niet,’ aldus Dawkins.
Ik heb pas een kwart van het boek uit en het is vorig jaar direct na verschijning zo uitgebreid besproken in een ware storm van polemiek, dat ik er verder maar het zwijgen toe zal doen. Maar als u nog twijfelt, en ook als u niet twijfelt, vooral als u niet twijfelt, dan moet u dat boek toch eens lezen. Zelden heb ik voor veertien euro zoveel uitstekende waar gekocht.