SanteLOGie

Gerief

Val je toch een beetje door de mand: je leest dat Doris Lessing de Nobelprijs voor Literatuur heeft gekregen, je draait je om naar de Engelse literatuur die achter je staat in vijf Billy’s, reeds met bange voorgevoelens, en verdomd: ik heb niets van Doris Lessing en buiten een enkel kort verhaal kan ik me ook niets van haar werk herinneren. Dat is minstens vervelend.

Doris Lessing is al zo oud en haar werk is al zo lang geleden in het Nederlands vertaald, dat het voor Toon Rekkers, docent Ondernemingsvaardigheden Toerisme, tot het ‘archaïsch taalgebruik’ gerekend zal worden. Toon, let op die naam schrijft in een stukje in de Volkskrant dat hij het niet wonderlijk vindt dat de aan hem toevertrouwde mbo-jeugd geen archaïsch Nederlands kan lezen.

En even voor de duidelijkheid: Toon bedoelt niet het Nederlands van Joost van den Vondel, niet dat van Eduard Douwes Dekker of van Simon Vestdijk – die ook nooit de Nobelprijs kreeg – maar, en ik citeer, het Nederlands van tien jaar geleden, ik herhaal: van tien jaar geleden. Hij schrijft, even om het verwijt vóór te zijn dat ik buiten verband citeer (archaïsch taalgebruik): ‘Bovendien verandert taal en is het archaïsch taalgebruik van tien jaar geleden bij onze aanstormende mbo-studenten gelukkig al voltooid verleden tijd.’ Ik wijs hier op het bijzondere gebruik van het woord ‘gelukkig’. En merk op dat Toon zelf het woord archaïsch nog kent, dat van klassiek Griekse oorsprong is en meer dan drie letters telt en dus door zijn aanstormende studenten Ondernemingsvaardigheden Toerisme niet eens meer uitgesproken kan worden, laat staan begrepen.

Als Toon het zo druk heeft met het afschermen van zijn leerlingen van teksten als bijvoorbeeld die van de Nederlandse Grondwet – die is namelijk ruimschoots meer dan tien jaar oud – dan heeft hij natuurlijk geen gelegenheid zijn jongens van het ‘schuren’ af te houden; schuren, mijne dames en heren met uw neus in de suffe teksten van meer dan tien jaar oud, is het wrijven door jeugdige mbo’ers, tijdens schooltijd, van het mannelijk geslachtsdeel, naar ik mag aannemen in geëregeerde staat (archaïsch taalgebruik) tegen de billen van vrouwelijke klasgenoten, naar ik aanneem met het doel tot hun gerief (archaïsch taalgebruik) te komen. Ik citeer het Algemeen Pedagogisch (archaïsch taalgebruik) Centrum

Ach jongens. Vroeger liepen de meiden er vaak ook al uitdagend en wulps (archaïsch taalgebruik) bij, maar schuren mocht niet, en dat vind ik met terugwerkende kracht jammer, want ik zou een begaafd schuurder zijn geweest.

Bij gebrek daar aan moest ik me beperken tot meisjes die in het fietsenhok of nog intiemer wel van alles wilden, maar toch vooral praten over literatuur van meer dan tien jaar oud.

De Nobelprijs, wil ik maar zeggen, blijft een handicap, voor wie kan lezen. Ook dit jaar gaat die prijs mij weer klauwen vol geld kosten. En mij van het schuren en aanverwante aangenaamheden af houden.

'Smart'elijk herfstbeeld

P&W

‘Nederland die heeft de bal, die mooie bal van goud’,  dat vind ik al tijden het echte Nederlandse volkslied, copyright André van Duin. Waarmee ik maar even wil samenvatten wat het nadeel is van een dagelijkse column over een actueel onderwerp: je moet wel over erg veel onzin schrijven.

De onzin werd gisteren zeer ambachtelijk samengevat in de uitzending van Pauw & Witteman. En dan wil ik Belinda Meuldijk met haar boekje over haar autistische zoon uit de wind zien te houden, hoewel dat niet helemaal lukt. Ik bedoel, dat verzin je niet dat je die jongen uitlegt dat wanneer je als beschaafd mens een gesprek voert met een betrekkelijke vreemde, je ongeveer een armlengte afstand houdt; en dat die jongen dat dan uitgerekend gaat staan opmeten tijdens de dodenherdenking in Westerbork.

Nee, daar was ten eerste dat lied dat Frans Bauer wel een Nederlands volkslied vindt – en dat is dan uiteraard een lied dat bepaalde lagen van de bevolking, meer in het bijzonder de aanhangers van Bauer wel een mooi volkslied vinden. Het koor dat bij P&W het lied nog eens kwam opvoeren was zo weggelopen uit een programma van Sjefke van Oekel, als u zich nog herinnert wat deze figuur allemaal moest doen, van Wim T. Schippers, daar was Paul de Leeuw nog een kleine jongen bij vergeleken, absurdistisch toneel, als u het mij vraagt.

Zeker als je daarbij lette op het gezicht van de onbetaalbare Maarten van Rossum, die uitsluitend aanwezig was bij het programma omdat hij ongeveer de enige Utrechter was die de moeite had genomen naar het burgemeestersreferendum van zijn gemeente te gaan. En die overigens over referenda in het algemeen en democratie in het bijzonder wel enkele opmerkingen maakte die ik gaarne tot de mijne zou maken.

Hoe absurd is vervolgens GroenLinks-senator (van Duytschen bloet) Britta Böhler, tevens raadsvrouwe van Ayaan Hirsi Alì? Wat moet haar partij in vredesnaam met die ultrarechtse bal die als de donder weer in haar denktank van Bush moet kruipen, hup, wegwezen? Denken ze bij GroenLinks dat Ayaan is wat een astronaut bedoelde, net terug van zijn reis. Hij had god gezien: zij was zwart.

Maar het hoogtepunt van deze unieke uitzending was ongetwijfeld de komische schets voor twee droevige clowns, te weten de heren Wolfson en Pans. Wolfson vond echt dat hij, met zijn tien stemmen, dús gewonnen had van Pans omdat die maar drie stemmen had gekregen; maar dat verdween allemaal in het Utrechtse feestgedruis en over bleven twee heren die na dertig seconden al bedolven waren onder een onontwarbare kluwen misverstanden – het leek wel het rampenplan van de gemeente Enschede in het jaar 2000.

En als het verhaal een moraal moet hebben, en dat moet het, anders word je als columnist pas echt gek, dan is het dit: het antidemocratisch grauw wil wel een referendum over iets dat het absoluut niet begrijpt; maar als er een duidelijke keuze is, namelijk die tussen Wolfson en Pans – de juiste keuze was namelijk, voor Utrecht: Henk Westbroek – dan laten ze het demonstratief afweten.
Het Nederlandse volk moet de democratie afgepakt worden, en ten eeuwigen dage elke dag drie keer dat lied van Frans Bauer zingen. En Neelie Kroes moet er op toezien dat die regel ook strikt gehandhaafd blijft. Neelie had trouwens mooi gepast bij het bonte gezelschap van P&W.

Paffen

Nadat ik enkele weken geleden na een kort verblijf in het buitenland in Nederland was teruggekeerd, bezocht ik een Heerlense koffiebar. Daar kreeg ik een geweldig déjà vu. Mijn wispelturig geheugen voerde mij terug naar een armoedig restaurant dat ik in 1988 bezocht aan de Oostberlijnse kant van de Muur. In dat restaurant hing een lucht van gekookte kool, maar daarin deed de gelegenheid niet onder voor de gemiddelde bed and breakfast op de Britse eilanden.

Boven de koollucht uit torende de walm van honderden goedkope sigaretten. Een walm die trouwens ook goed te zien was.

Sindsdien is de lucht van goedkope sigaretten en van lichte, halfzware en zware sjekkies voor mij synoniem met armoede, al of niet van dreigende aard. Het is een teken van gebrek aan beschaving. En die armoelucht hing ook in die overigens nogal chique koffiebar.

Het buitenland waar ik begin september was, Italië natuurlijk, dat raadde u al, ruikt in het algemeen behoorlijk fris, tegenwoordig Ik bezocht verschillende restaurants waar uiteraard niet gerookt werd en waar ook het smerigste aller voorwerpen, een asbak, in geen velden of weken te bekennen was.

Bij een van de restaurants – het was in Venetië – gingen de Engelsen, Hollanders en Amerikanen op het terras zitten, zodat ze onder het eten konden doorpaffen; er was een mevrouw bij die gewoon door-kettingrookte terwijl ze haar voortreffelijke spaghetti vongole naar binnen werkte. Het verwonderde me dat ze zich nooit vergiste en een brandende sigaret opat en een trek nam van een bosje spaghetti.

De Nederlandse horeca heeft het, aldus de internetversie van de Volkskrant van gistermiddag ‘helemaal gehad met minister Klink’. Want de minister wil de kastelein beboeten als er in zijn tent gerookt wordt, en niet de roker. Ik weet niet wat ik daar van vind, maar de achtergrond is duidelijk: de Nederlandse horeca wil geen rookverbod in de kroeg en in het restaurant. Want voor de Nederlandse horeca staat het vast, dat mensen die aan roken verslaafd zijn ook wel onmatig zullen zijn met spijs en drank. Kassa, eenvoudigweg, zoals gewoonlijk.

Dat Nederland en passant gaat lijken op een nauwelijks beschaafd land in Oost-Europa, Azië of Zuid-Amerika, dat kan de gemiddelde Nederlandse kroegbaas absoluut niets schelen. Hij weet niet eens dat zoiets als beschaving bestáát. Dus neem het hem kwalijk.

Nederland is een derdewereldland met voldoende rookwaar, zoiets.

De cello

Hoe komt het toch dat het mij iedere keer weer gebeurt? Dat iemand uitgerekend mij opmerkzaam maakt op het feit dat er weer eens ergens een fatsoensrakker is opgestaan die op de billboards – het woord zegt het al – in zijn dorp geen affiche kan velen met een foto van zo ongeveer het mooiste in de wereld: de blote billen van een welgevormde jonge vrouw. Nou ja, voor verstand van vrouwen moet je wel bij mij zijn, dat weet u. Dus heb ik me eens verdiept in die affiche.

U merkt de beperkingen op: ik heb het over ‘welgevormd’ en ‘jong’, dus niet die lege aardappelzakken van de echtgenote van de Edese vrijgemaakte ouderling die bezwaar heeft aangetekend tegen de affiche voor de cabaretvoorstelling van Veldhuis en Kemper, een duo waarvan het bestaan mij tot heden was ontgaan.

Met hun voorstelling ‘Tijd heelt alle zonden’,  zo lees ik op de inderhaast opgezochte website van het duo, zullen zij op 9 november spelen op het podium van De Reehorst in dat mooie plaatsje op de Veluwe. En ik weet zeker dat vanaf nu alle inwoners van Ede, ook die welke nog nooit van het duo hadden gehoord en niet eens van het genre houden, massaal naar De Reehorst zullen stromen, in de hoop de cellovormige gestalte van die mevrouw die ze op de affiche niet mochten zien, in levenden lijve en bij voorkeur ook nog van diverse andere zijden, te mogen aanschouwen.

Op de website zijn ook fragmenten fragmenten te aanschouwen, in Youtubeformaat, van vorige shows van het duo.  Ik denk dus dat die avond in Ede wel het nodige zal gebeuren, zelfs wanneer die blote mevrouw achterwege zou blijven, zoals trouwens geëist door die ouderling (tevens wethouder, neem ik aan). Ik maakte een willekeurige keus en vond een Youtubefilmpje dat als titel heeft ‘Audikuttafel’ (uit de serie ‘verborgen automerken’) en eentje over de nogal spectaculaire wijze waarop een van de twee zijn ex-vriendin, inmiddels lesbisch geworden, alsnog had weten te bevruchten. Als ze dat die avond in Ede nog eens voordoen, hebben ze daar meteen een cursus ‘Seks met een moderne oogopslag’. Vrij naar Menno Büch.

En dat terwijl Kemper eigenlijk een hele brave jongen is. Want in november gaat een speelfilm in première waarin Kemper de titelrol speelt: ‘Kapitein Rob en het geheim van professor Lupardi’. Onder regie van de man die ook Kruimeltje mocht samenstellen. Een kinderfilm dus, waar weliswaar ook Katja Schuurman in voorkomt, maar niet bloot en wellicht niet eens zo zwaar gedecolleteerd als eergisteren nog bij Hans Klok. Hoeveel braver kan een mens nog worden dan Kapitein Rob? Hoewel die natuurlijk soms ook wel maanden op zee is, als een soort Henk te Velde avant la lettre, maar dan in gezelschap van zijn keeshond (voelu-um?) Skip. (Wat een achterdochtigheid mijnerzijds, eigenlijk. Ik word gewoon beïnvloed door die lesbische scène waarin Kemper in de sandwich gaat. Misschien hebben die lui in Ede ook wel gelijk. Het is vaak een smeerboel in de wereld die niet van het ware geloof is.)

Waarmee ik maar zeggen wil: een mens leert nog dagelijks bij.

Neubourg

...een halfhartige steiger...

Het moet in de tijd van Jan Adam van Clermont zijn geweest dat tsaar Peter de Grote, als altijd rusteloos onderweg in West-Europa, op een nacht omstreeks 1715 arriveerde op kasteel Neubourg in Gulpen (zie deze site) om daar de nacht door te brengen, alvorens door te reizen naar Maastricht. Van Clermont was lakenhandelaar in Aken en daar was de Russische tsaar ook al aan geweest.

Eén nacht bracht ik ook ooit door, zij het dan aanzienlijk later, in de zomer van 1973. Het was een roerige nacht, want om te beginnen had ik natuurlijk weer veel te veel gedronken bij het door een autofirma aangeboden diner (ik was indertijd ‘autojournalist’) en had bovendien bepaalde besognes met dames in de regio, en zodoende verliet ik, nadat iedereen was gaan slapen, via het raam van mijn kamer in het kasteel het pand, om eens duchtig op avontuur te gaan. Ik was overigens vóór het ontbijt weer terug – men kan zichzelf uitstekend te schande maken, maar men moet dat niet overdrijven.

Sindsdien die nacht in 1973 was ik er vaak langs gekomen over de rijksweg van Vaals naar Maastricht en omgekeerd, maar gisteren kreeg ik ineens goesting om er eens een herfstige fotoreportage van romantische aard te gaan maken.

Nou, dat viel tegen. Het was inderdaad herfstig, het was windstil, de bladeren van de statige eiken van de oprijlaan kleurden langzaam een beetje, een zwart paard in de weide keek mij meewarig aan, ineens kwam ik weer mensen tegen die je groeten – dat doen mensen die bezig zijn aan een verstandige wandeling altijd – er stond een behoorlijk bucolische kudde koeien, gegroepeerd boven een zwaar geschapen stier.

Maar als we niet oppassen is het kasteel er binnenkort niet meer. Matthijs Dassen is tegenwoordig de eigenaar, zijn  broer, een andere Dassen althans, kocht het ding in 1978 voor nog geen drie miljoen, maar veel verder dan een bouwhek, een bord met de tekst ‘Verboden toegang’ en een halfhartige steiger aan de westzijde is Matthijs niet gekomen, met de restauratie. In de poort die toegang geeft tot het boerderijgedeelte staat twee kilo wormstekige appeltjes, die je kon meenemen, tegen achterlating van één euro per kilo. Ze zaten in ietwat onhanteerbare zakjes, anders had ik er wel een meegenomen.

Mistroostig sjokte ik langs het hek, zag dat het reusachtige park nog min of meer onderhouden wordt, al staan er wel dode bomen.

En ik dacht: ‘Tsaar Peter mag dan een ruwe Rus zijn geweest, hij zou deze toestand beslist niet goedgekeurd hebben.’

En ik sloot mij bij diens oordeel aan.

Waarna het hoog tijd was voor die ene dame anno 2007 in de regio die al ongeduldig in de brandende zon zat te wachten op haar glaasje prosecco.

Thema

‘De dochter van X gaat trouwen. In de dierentuin. Het thema is Afrika.’ Ik ben er nog altijd zo eentje die bij een huwelijk denkt aan een jolige bijeenkomst in het stadhuis, de zon schijnt vrolijk binnen door de ramen, de champagne staat koud en de hapjes warm, alle vrienden en kennissen zijn aanwezig, bruid en bruidegom geven elkaar het jawoord, voor mijn part wordt er met rijst gestrooid, het bruidsboeket over het hoofd naar achteren, er wordt gegeten, gedronken en enorm gelachen, met name om een paar geestige toespraken, en ’s avonds is de kiem gelegd voor minstens twee volgende bruiloften. Waarna bruid en bruidegom vertrekken naar een hotelletje in Lochem.

Kort samengevat: een van de Four Weddings, voorlopig nog geen Funeral.

Maar: de dochter van X gaat trouwen en doet het anders. Want het thema is Afrika.

Wat houdt dat in? Natuurlijk niet honger in Darfur, moordpartijen in Congo, aanslagen in Algerije.

O, wacht even, ik weet het al: bruid en bruidegom en alle gasten worden met schoensmeer zwart gemaakt, ze krijgen allemaal een miniem rieten rokje aan en gaan dan met een botje door de neus boelewoelen rond de kookpot, waar de ambtenaar van de Burgerlijke Stand zachtjes in ligt te garen, met een laurierblaadje?

Nee, ook al niet. De bruid gaat gehuld in zo’n vrolijke vormloze jurk met veel kleuren, de bruidegom in een safaripak en een pitchhelm en zegt tegen de ambtenaar van de BS: ‘Dr Livingstone, I presume’. De negers hebben intussen weliswaar het koloniale juk afgeschud, maar daar kijken wij met groot gemak overheen. Op het menu staat gebraden aap, want dat is modern, in Afrika.

Kost dat, zo’n thematische bruiloft? Het schijnt dat tegenwoordig soms wel twintigduizend euro op gaat, op zo’n dag, maar dan heb je ook wat.

Wie er het meest aan verdient, dat is natuurlijk degene die de thema’s bedenkt en uitwerkt.

Dus ik ga maandag naar de Kamer van Koophandel en schrijf mijn bedrijf in. Ik heb het weekend om nog wat thema’s te bedenken. Thema: Azië. Bruid en bruidegom in oranje pijen, achterna gezeten door de getuigen die verkleed zijn als Taliban, of als Gurkha’s, of als Birmese soldaten.

Thema: Amerika. Bruid en bruidegom zijn verkleed als indiaan en squaw, en ze zijn uitgezonden naar Bagdad. Getuigen en gasten zijn verkleed als cowboys.

Maar er zijn ook andere thema’s mogelijk. Vele. Denk aan Sinterklaas, de Kerstman, Halloween, carnaval. Ik noem twee zeer originele: echtscheiding en, daar istie: begrafenis. Bedenk zelf wat daar bij komt kijken. Onder de inzenders wordt een bruidsboeket bestaande uit onkruid verloot. Onderdeel van het thema: Kringloopwinkel.

Weg

De gemeente Roermond zamelt dit weekeinde tienduizend handtekeningen in om Rijkswaterstaat en zijn baas Camiel Eurlings ertoe te bewegen alsnog te zorgen dat de A73 voor het eind van het jaar geopend zal worden.

Korte inhoud van het voorafgaande: in dat stuk van de A73 waar het om gaat, zitten twee tunnels, allebei in de directe omgeving van Roermond. In die tunnels moet een brandblussysteem komen dat aan de eisen van de tijd voldoet. Dat is een schier onmogelijke opgave, omdat het hoogtepunt van de hysterie rond de veiligheid van tunnels nog niet in zicht is. Een systeem dat ook aan de eisen van de velen met tunnelvrees voldoet, komt er nooit, want tunnelvrezers willen geen brandblussysteem, maar die tunnels weg.

Daardoor dreigt het afwerken van de A73 maanden en maanden uitgesteld te moeten worden. En dat pikt de gemeente Roermond niet. Zij schokte 45 miljoen euro om Rijkswaterstaat er toe te bewegen de weg aan te leggen, en kreeg daarvoor onder andere de belofte dat de weg rond Kerstmis van dit jaar klaar zou zijn. In Roermond hadden ze champagne al koud en de bijbehorende hapjes al in de oven liggen, en dan komt dit bericht.

Nou zou je kunnen zeggen: je hebt nu al vijftig jaar op dat stuk autoweg moeten wachten, het is bijna klaar, maar we hebben een paar maanden meer nodig om het echt helemaal mooi af te werken, bewaar nog even je geduld. En een feestelijke opening in mei of juni is toch leuker dan eentje in december, zeg nou zelf, ook al omdat december een maand is waarin je ook zonder wegopeningen al voldoende champagne en oesters te verstouwen krijgt.

Dit jaar woon ik veertig jaar in Zuid-Limburg en een groot deel van die tijd bevond een belangrijk deel van mijn roots, te weten mijn familie, zich in Nijmegen. In die veertig jaar, en zeker in de eerste vijfendertig daarvan, heb ik me een keer of tien, twaalf per jaar van de omgeving van Heerlen omhoog en weer omlaag naar en van Nijmegen geworsteld. Met name in het begin was het een Middeleeuwse tocht door een stuk of tien, twaalf dorpen en stadjes, over de 120 kilometer deed je meestal dik drie uur. Terwijl in het Westen van het land moeiteloos de ene autoweg naar de andere werd aangelegd of verbreed, bleven wij in onze prachtige uithoek verstoken van moderne infrastructuur.

Intussen zijn de meeste familieleden in Nijmegen overleden, en loopt er zelfs een stuk A73 vanaf Nijmegen tot Venlo, dus de frequentie waarmee we de route rijden – de laatste tijd zwaar gehinderd door de aanleg van het resterende deel van de A73 – is veel geringer geworden en ten noorden van Venlo schiet de tocht  nog behoorlijk op ook.

Maar het leed van vroeger drukt nog zwaar op me. Dus ik zeg: al kost het je honderd miljoen, hier met die brandblusserij. Ik sta pal achter Roermond. (Nooit gedacht dat ik nog eens pal achter die vreselijke burgertruttenstad zou gaan staan.)

Willemskwartier, Nijmegen

In de witte cirkel mijn ouderlijk huis in het Nijmeegse Willemskwartier, zoals vorig jaar zomer gezien door maps.live.com

Hendriks, de ijscoboer. Dat zegt jullie niks, natuurlijk, tenzij jullie in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw in het Nijmeegse Willemskwartier woonden. Het was pas echt zomer als je in de doodstille zomerse klinkerstraten de geur van de bloeiende linden rook en de luide koperen bel van Thee Hendriks hoorde. Dan was het tijd voor actie: je moest nu snel je ouders vijf cent of een dubbeltje aftroggelen en rennen, want Hendriks was weliswaar niet erg snel, als er niemand opdaagde verdween hij al gauw om de hoek.

Hendriks had een klein houten karretje met uitsluitend vanille-ijs. Later breidde hij voorzichtig het assortiment uit met ijslolly’s. ‘Een van vijf, Hendriks!’ riep je, hijgend aangekomen bij het karretje (van de zwembadpas had je toen nog nooit gehoord, natuurlijk) en dan pakte Hendriks een klein horentje, smeerde daar een kwakje vanille-ijs in, je betaalde en dan was je weer even de koning te rijk.

Soms, vaak op een zwoele zondagavond, had je vader een gulle bui, dan mocht je er ‘een van vijfentwintig met slagroom’ halen: twee waaiervormige koekjes met daartussen een fikse kwak ijs en echte slagroom uit de spuit die Hendriks op zijn karretje had gemonteerd.

Gedachten die bij mij wakker worden bij het aanschouwen van een foto van Thee Hendriks (maar die voornaam gebruikte je nooit, dat was te oneerbiedig) afgedrukt in een boekje dat een attente geest me zaterdag overhandigde. Het heet ‘Willemskwartier, levensverhaal van een Nijmeegse wijk’ en werd in 1988 geschreven door Angeline van der Donk. Angeline heeft er zich ietwat gemakkelijk van af gemaakt door vrij klakkeloos allerlei officiële stukken te citeren. Een echt ‘verhaal’ is het dus nauwelijks geworden.

Wat niet wegneemt dat het voor mij veel nieuws bevatte. Bijvoorbeeld dat ik het al die tijd mis heb gehad dat mijn ouders het huis in de Thijmstraat betrokken toen het nieuw was; ze gingen er wonen in 1935, maar volgens Angeline was het huis toen al minstens twaalf jaar oud.

Tussen 1910 en 1925, toen het Willemskwartier uit de grond werd gestampt, beschouwden de bestuurderen de wijk als een ‘tuinstad’, vol licht en lucht, en dat was zij natuurlijk ook, vergeleken bij de bedompte onderkomens waarin de armere Nijmegenaren tot die tijd in huisden; maar nauwelijks dertig jaar later waren het veel te kleine huizen waarin het aan alle comfort ontbrak. Ik realiseerde me dat pas veel later, toen ik er al lang uit vertrokken was en bij terugkeer het huis inderdaad steeds kleiner en ongemakkelijker ging vinden.

Angeline schetst een arbeidersbuurt die in de crisistijd ernstig verpauperde, waar nog een levensgrote vuilnisbelt aanwezig was die later werd vervangen door een kerk en een school. De kerk die inmiddels ook alweer plaats hebben gemaakt voor woningen en waarin ik het roomsche geloof vaarwel zei – in de biechtstoel bij pastoor Hyppolytus, OFM Cap.

Angeline kon niet meer beschrijven wat er na 1988 gebeurde: de totale verloedering doordat degenen van ‘vroeger’ die het volhielden in de buurt moesten toezien hoe veel woningen in de wijk werd misbruikt voor drugshandel en prostitutie en andere illegaliteit. De komende decennia zal de wijk feitelijk geheel verdwijnen, de woningen maken langzaam plaats voor moderne behuizingen ‘vol licht en lucht’.

Maar dan bestaat het Willemskwartier met Hendriks aan het hoofd alleen nog maar in de herinnering van degenen die er ooit opgroeiden en niet beter wisten of dit was het middelpunt van de wereld.

In gesprek

‘Ronnie Overgoor interviewt Dick Mol’. Oei, daar moet ik dan wel bij zijn. Ik bedoel: die Overgoor is dus kennelijk een gloednieuwe interviewer/ster en die Mol, dat is een volstrekt onbeschreven blad, daar komt ongetwijfeld iets uit.

Denk je, als liefhebber van interviews.

Zelf heb ik wel eens mensen geïnterviewd met wie ik drie of vier uur bezig was; met een enkeling werd ik zelfs tijdens het interview helemaal dronken en weer nuchter.

Dus reken maar dat ik gisteren live aanwezig was voor de buis, om de aftrap van Het Gesprek bij te wonen.

Herhaling, herhaling, herhaling. En nog steeds vooral Shoplive of Liveshop, daar wil ik af zijn. Dat is zo’n beetje een korte samenvatting van de prille uitwerking van dat geweldige nieuwe idee: rond de klok gesprekken op tv. Of nee, het is erger.

Kluun, van ‘Komt een vrouw bij de dokter’ interviewt Harry Mulisch. Dat je als Kluun een beetje onderdanig bent tegenover de goeroe, de Gandhi, we mogen wel zeggen de Methusalem van de literatuur, daar kan ik nog in komen. Twee schrijvers die beiden wel zo’n beetje zijn uitgeschreven. Van wie Kluun wellicht dacht dat hij nu nieuw emplooi zou vinden als interviewer. Is hem aardig gelukt, natuurlijk, en ik kijk reikhalzend uit naar het schoolblad waarin het gesprek zal worden afgedrukt. ‘Gelooft u in god?’ ‘Koopt u zelf uw kleren?’ Dat werk.

Met angst en beven kijk ik uit naar de gesprekken die Joost Eerdmans gaat voeren – mensen die hij wel eens even zal gaan vertellen hoe zij er eigenlijk over zouden moeten denken, als zij net zo weldenkend waren als hij. D’Opregte Amateur.

Enigszins een verademing was het optreden van Sven Kockelman, die tenminste een interviewer is. Krijgt hij onze parmantige minister van Buitenlandse Zaken voor zijn kiezen. Maxim, die ontzettend goed kan lullen en tegelijk niks zeggen.

Het ergste waren natuurlijk de schreeuwgesprekken op de balkons van Paradiso, eerst Huub Stapel en Gijs van Westelaken met alweer Kockelman, daarna Remy van der Elzen van de KRO met een mevrouw die ik niet ken, en met de altijd weer rondborstige Sara Kroos. Lekker kleppen met zijn drietjes, dus. Meest gebruikte woord: het gesprek. Schreeuwen moesten ze, want beneden werd het openingsfeest zeer nat gehouden met champagne, en dat leidt tot luidkeelse gesprekken of wat daar voor door moet gaan.

Veel mensen met lelijke tanden en ouwe koppen, alles bij elkaar.

Dat programma lijkt me nauwelijks saaier maar wel esthetischer als het op de radio werd uitgezonden.

En dan nog. Je begon zowaar te verlangen naar zang en dans.

Of naar een interview met iemand die ergens verstand van heeft en daar helder en duidelijk over weet te vertellen, daartoe uitgelokt door iemand die voornamelijk zijn bek houdt en voor de rest écht nieuwsgierig is. Op de eerste dag van Het Gesprek bleven we daar ver vandaan.