SanteLOGie

Dokter

Nooit eerder heb ik er op deze plaats over geschreven, maar nu moet het toch.

Ruim een dag vóór Kerstmis 2001 werd Djamila getroffen door een hersenbloeding en raakte voor enige tijd in coma.

De volgende morgen, de dag voor Kerstmis, was ik al weer vroeg op de intensive care van het ziekenhuis en trof daar de dienstdoend arts. Ik vroeg hem naar zijn bevindingen en hij sprak toen de gedenkwaardige woorden: ‘Als die nog ooit wakker wordt, dan wilt u haar niet meer in huis hebben. Wij moeten na Kerstmis trouwens eens even dringend spreken, want wij gaan hier natuurlijk geen kasplantjes in leven zitten houden.’ Waarna de goede man met grote stappen wegliep, mij, ook zonder die opmerkingen al voldoende verbijsterd, met stomheid geslagen achterlatend.

Gelukkig bleek iemand anders de behandelend arts en Djamila was en is lichamelijk enigszins gehandicapt als gevolg van de beroerte, maar ze hobbelt alweer bijna zes jaar min of meer vrolijk rond, en werkt gewoon als voorheen.

Over de opmerkingen van die leuke dokter hebben we nog eens ons beklag ingediend bij het ziekenhuis; de leiding was een en al begaanheid en wij merkten uit de persoonlijke contacten die wij hadden met de Raad van Bestuur en anderen in het ziekenhuis, dat men aldaar ook niet altijd even tevreden was over het sociaal optreden van de hier bedoelde medicus. Maar ze deden er verder niets aan. Althans, wij hebben niks meer mogen vernemen. Ook goed.

Waarom ik er nu dan nog eens over begin? Vanmorgen staat de krant vol met overlijdensadvertenties van de betrokken dokter. De toon van de advertenties is die welke hoort bij ‘van de doden niets dan goeds’.

Ik vind dat niet zo’n goed spreekwoord, eerlijk gezegd. Dáárom heb ik dit stukje geschreven.

Brucia Troia

Voor Nederlanders is Italië: lekker eten, veel zon, het hele land één groot museum. Nou ja, en maffia, natuurlijk, daarover binnenkort meer.

Het nieuwste boek van Sandro Veronesi (auteur van het magistrale boek ‘Caos Calmo’) genaamd ‘Brucia troia’ – ook na lezing ervan ben ik niet zeker van de juiste vertaling, we houden het voorlopig op ‘Branden, slet!’ – is misschien niet zo bedoeld, maar geeft een buitenstaander een hardhandige correctie op dat beeld.

Het is een enigszins sprookjesachtig verhaal, al is het een kwaadaardig sprookje, een soort boze droom. Veronesi bracht twee elementen van de Italiaanse samenleving bijeen en vlocht ze tot iets waar je inderdaad nat bezweet en schreeuwend uit wakker schrikt.

De ene lijn is die van pater Pancrazio die een villa op de kop heeft getikt waar hij een stuk of dertig vondelingen met harde hand opvoedt, daarin bijgestaan door een stel ‘nonnen’, die veel weg hebben van het tuig uit de film ‘The Magdalena Sisters’. Marteling en vernedering zijn de voornaamste instrumenten in de opvoeding.

Een van de meer opstandige vondelingen vlucht terug naar waar hij (vermoedelijk) vandaan kwam: ‘de werf’, een aan de villa grenzende sloppenwijk waar alle kinderen de vrucht zijn van de bevolking van de ‘buurt’, die bestaat uit dieven en hoeren en waar de mensen, die uiteraard uit het Zuiden van Italië zijn gekomen, feitelijk geen mensen zijn, geen papieren hebben en officieel niet bestaan en leven van de misdaad. De vlucht/vondeling komt daar ook in terecht.

Eigenlijk is er ook een derde lijn, namelijk die van de ‘gegoede burgerij – ze hebben ook contact met de werf, vrijwel uitsluitend omdat de vondeling en een aantal anderen opdrachten aannemen, namelijk tot het in brand steken van minder lekker lopende fabrieken van de bourgeoisie. De verzekering zorgt voor de rest.

Uiteindelijk loopt alles uit de hand. Terwijl een van de overgebleven brandstichters in een hoog tempo verloedert tot een verwilderd dier, krijgt de absolute godsdienstwaanzin pater Pancrazio in zijn greep. En een zwak punt van Veronesi’s boek is vooral dat je al vrij lang van tevoren kunt zien aankomen, waar dit op uitdraait: de ondergang van Pancrazio’s onderneming in vuur en vlammen, door de hand van de verwilderde jongen.

Brucia Troia is in de Italiaanse pers niet buitengewoon vriendelijk ontvangen, herhaaldelijk kreeg hij zelfs het advies eens wat langer na te denken over een boek. Eigenlijk heeft hij dat ook gedaan, hij heeft er twintig jaar aan gewerkt, terwijl zijn andere boeken verschenen. Misschien had hij ook wel willen wachten, maar na zijn Premio Strega voor Caos Calmo wilde uitgeverij Bompiani de vruchten plukken, en Brucia Troia is de boom waar die aan moeten groeien.

Veronesi heeft zich er absoluut niet gemakkelijk van afgemaakt. Het is echt een boek waar je een nachtje voor opblijft, al is het totaal anders dan Caos Calmo.

Voor Italianen zijn sloppenwijken en godsdienstwaanzin misschien onderdelen van het dagelijks leven, waar ze het liefst zo weinig mogelijk over horen. Voor ons geeft dit boek een completer inzicht van het land ten Zuiden van de Alpen, dat na de komende verkiezingen ook nog eens een vierde lijn gaat opleveren: die van de mafkees Berlusconi en diens sinistere volgelingen die de godsdienstwaanzin wel mooi vinden, de mafia geen strobreed in de weg leggen en wel raad weten met de lastige viezeriken van de vele ‘werven’ die Italië kent.

Identiteit

Klompen, Delfts Blauw, allemaal tot je dienst. Maar als er iets tot de Nederlandse identiteit hoort, dan is het de broodjeszaak waar ze witte puntjes en bruine bolletjes royaal besmeren met ‘goeje boter’ en daarop een dikke kwak halfom, tartaar, ei, ossenworst, paling of garnaal.

Je zou verwachten dat ze dat op Schiphol, pardon: Schiphol Plaza trots laten zien, naast de klompen en het Delfts Blauw, als onderdeel van de Nederlandse identiteit. Hoezo slecht eten in Nederland? Wat is er nóg lekkerder dan een broodje halfom?

Maar ben je gek. Direct na aankomst op de nationale luchthaven loop je tegen een tent aan die Juggler’s heet, waar ze op het idee zijn gekomen zich de hele dag al uitpersend door een berg sinaasappels heen te werken; en verder kun je er, of er direct naast iets oerhollands als ciabatta met carpaccio krijgen, ik zweer je dat het waar is. En waarvan de productie zo lang duurt dat je het niet kunt kopen omdat je trein over twaalf minuten vertrekt.

En dat ziet er allemaal zeer schrijnend uit, voor iemand die rechtstreeks aankomt vanaf het zonovergoten vliegveld van Pisa in Italië. Daar kun je bij een enorme counter heerlijk verse maar kant-en-klare dingetjes mee krijgen, die horen tot de Italiaanse identiteit, zoals broodjes met tomaat, mozzarella en rucola, met ham of salami, of mortadella; natuurlijk ook wel citrussap en vooral koffie. Maar aan dat idee hebben ze op Schiphol, pardon: Schiphol Plaza, natuurlijk niks, en omdat ik maar twaalf minuten heb kan ik helaas geen volledige inspectie doen, en bijvoorbeeld een achteraf gevestigde Marokkaan vinden die wèl een broodje halfom wil en kan serveren.

Ik moet dus naar het perron, want de trein staat op vertrekken en in die trein is ook niks te krijgen, natuurlijk, zodat ik met het trieste vooruitzicht op drie uur rammelende maag de roltrap afdaal.

Nee wacht, er staat een automaat! Marsen en Nutsen, dus, maar ook een pakje met twee stroopwafels. Licht verheugd werp ik het geld in, de wafels storten in een gat onderin de machine en ik buk me om ze eruit te halen. Op dat moment slaat me een piswalm in het gezicht: hier heeft een Hollander met de juiste mentaliteit zijn plasje gedaan, tegen de automaat. Ik aarzel bij de wafels, maar komaan: de verpakking lijkt goed dicht. Ik kom overeind, hap in de oeroude, keiharde stroopwafel en met de eerste hap gaat een dikke wolk sigarenrook mee naar binnen van een hufter die naast me staat te roken.

Hartelijk welkom: dit is onmiskenbaar Nederland! En smakelijk eten!

Webshots

Het grootste deel van de Webshots Group Italia op de trappen van San Miniato a Monte.

Het is een graad of 23 bij een stralende hemel en dus loop ik in mijn overhemd met opgerolde mouwen. Maar om me heen niets dan mensen gehuld in dikke gewatteerde jassen, vaak gecompleteerd met wollen mutsen en dassen. ‘Vorige week is het een beetje fris geweest, vandaar,’ zeggen de Italianen met wie ik op stap ben in Florence. Dat is nou typisch Italiaans: omdat het vorige week wat frisjes waren, hebben ze vandaag de dikke jas aan. Het is namelijk 1 oktober geweest en dan is het uitkijken geblazen: een koutje heb je zo te pakken.

Ach nee, lang niet iedereen loopt er zo bij. Op terrassen, ook in de schaduw, wordt uitgebreid geluncht, de jassen gaan dan uit. Dat vinden ze ook gewoon: dat je, desgewenst de hele winter, bij mooi weer buiten eet.

Ondanks het feit dat we elkaar nauwelijks kennen, zijn we dikke vrienden, wij van de Webshots Group Italia. Maurizio die vanaf het moment dat hij zich bij ons voegt tot hij weer richting Salerno vertrekt, over niets anders praat dan over fotografie, zijn nieuwe beroep: de apparatuur, de techniek, de juiste wijze om je foto te verkopen in een omgeving waarin iedereen zijn foto’s wel wil verkopen.

Simona die met twee vriendinnen vanuit Cagliari op Sardinië is komen aanvliegen – een van die vriendinnen is eerst van Barcelona naar Cagliari gevlogen. Simona heeft de reis georganiseerd, als altijd. Franco die om de haverklap naar huis belt, hij kan eigenlijk zijn jongste zoon Tommaso, acht maanden oud inmiddels, absoluut niet missen en hij kan nauwelijks wachten voor hij weer richting Genua vertrekt.

Renato die een dichter is en de geschiedenis van zijn geboortedorp in de buurt van Milaan schrijft en net zo’n camera heeft als ik en het dus nuttig vindt me voortdurend van advies te voorzien. Zijn vrouw en zoon, die er beide altijd bij zijn, gaan intussen rustig hun gang, ze zijn de drukte van Renato wel gewend. En zo nog het een en ander.

Omdat we elkaar maar zelden zien en verder alleen contact hebben via de gastenboeken op de fotosite van Webshots, gaan we goedmoedig met elkaar om. Niemand is kwaad op me als ik iets te lang vasthoud aan een bepaalde bushalte vanwaar we naar Piazzale Michelangiolo zullen reizen – het is de verkeerde, constateert iedereen nog net op tijd. Niemand verwijt me dat ik heb gereserveerd in een restaurant die vroeger heel goed was en waaraan ik mooie herinneringen heb, maar waar nu wel erg haastig gegeten moet worden. ‘Ach,’ zegt Franco, ‘We hebben in ieder geval nergens op hoeven wachten.’

We hebben er mooi weer bij, al zou je dat vrijdag niet gezegd hebben, toen het water bij bakken uit de hemel viel. Mijn schertsend bedoelde uitnodiging om de volgende bijeenkomst in Nederland te houden, wordt serieuzer genomen dan ik bedoelde. Nou ja, er staan vermoedelijk ook wetten in de weg en praktische bezwaren.

En in Nederland moet je natuurlijk gauw een dikke gewatteerde jas aan.

Smaak

Zelfs bij de nationale knuffelbeer, Jan Wolkers, is nog een poging gedaan om vraagtekens te zetten bij zijn eetgedrag. Let even wel: Jan Wolkers was natuurlijk absoluut geen knuffelbeer en van nationaal moest hij al helemaal niks weten en eerlijk gezegd was zijn kennis van flora en fauna ook beperkt, zij het van aandoenlijke aard.

De man was nog niet op kamertemperatuur, of deze of gene al wist te melden dat de lijstduwer van de Partij voor de Dieren zich wel eens te buiten ging aan ganzenlever. Ganzenlever, nota bene, het product waarop de gehele dierenbeweging zich de laatste jaren concentreert, als het symbool van de perverse en verdorven wijze waarop het mensdom om pleegt te gaan met het dierenrijk en deszelfs inwoners.

Maar ik heb wel eens goede ganzenlever geproefd en als die niet zo duur zou zijn, zou ik dat schitterende product wel eens vaker willen eten. Gelukkig lijkt het me ook niet erg gezond.

Dat zijn drie aantrekkelijkheden: het is duur, het is lekker, en het is pervers. Wat wil de smulpaap nog meer.

Het verschil tussen ‘absoluut niet kunnen’ en ‘geheel en al toegestaan’, zit hem in de wijze van benadering. Mensen die roepen dat ze ganzenlever, en kaviaar, en Dom Perignon eten cq drinken omdat ze het zich kunnen veroorloven, ‘ik vind er geen flikker aan, maar je maakt er wel de blits mee’, die zou dus verboden moeten worden deze en dit soort producten te nuttigen. Geef ze een kroket of een frikadel, dat vinden ze uiteindelijk eigenlijk lekkerder. Laat ze zich niet verder pijnigen.

Maar laat Jan Wolkers en ik nu maar genieten. Wij hebben er niet zozeer verstand van, maar we weten de smaak, het mondgevoel, de afdronk als het ware, ten volle te waarderen. En in die zin kan de lijstduwer van de Partij voor de Dieren juist ganzenlever eten en rauwe tonijn van jonge blauwvinnen en voorbeeldig gebraden lijsters nuttigen, is dat in zekere zin verplicht. Gewoon omdat hij en ik de desbetreffende dieren juist eer aan doen door hun smakelijkste onderdelen te savoureren, gepaard doen gaan met perfecte voor- en hoofdgerechten, met wijnen als nectar.

En als wij het alleenvertoningsrecht krijgen, dan is er ook geen sprake meer van gevaar voor uitroeiing. En hoeven er ook geen duizenden Franse boeren meer fois gras te maken. Eén, hoogstens twee, dat is voor mijn verbruik ruim voldoende.

Heden vlieg ik ten koste van het milieu naar Italië. Maar ik ben geëxcuseerd, want morgenavond eet ik een bistecca fiorentina van een kilo. Daarvoor moet ik naar Florence, natuurlijk. Perfect krokant aan de buitenkant, rauw en warm van binnen, vlees dat smelt op de tong. Dat rund in de Valdichiana heeft er als het ware zelf toestemming voor gegeven.

Onregelmatig

Het weekeinde verloopt wat onregelmatig, op dit weblog. Blijf kijken!

Toezeggingen

Algemene opluchting, wat zeg ik, vrolijke opwinding, zang en dans bij onze jongens en meisjes die de Hollandse driekleur wapperend houden in Tarin Kowt, Afghanistan. Niet alleen mogen ze nog twee jaar blijven in dat prachtige land met die mooie bergen, fraaie vergezichten en spannende avonturen; ze krijgen er ook nog allerlei hulp bij van solidaire NATO-landen.

In de vreugde wordt trouwens gedeeld door Eimert van Middelkoop, minister van Defensie (die overweegt zijn departement om te dopen tot Ministerie van Oorlog). Die heeft in Noordwijk veel hartverwarmende steun mogen ontvangen, ook van Jaap de Hoop Scheffer die niet onder stoelen of banken stak dat vooral dankzij het feit dat hij een geweldige patriot en originele Hollander is – tijdens het slotdiner had hij geinig beschilderde klompen aan – onze jongens en meisjes niet alleen in Afghanistan mogen blijven, waar ze zo op hadden zitten vlassen, maar dat het nu pas echt feest gaat worden.

Eerst was er het detachement Gurkha’s, die nu instructie krijgen dat ze dat gevaarlijke mes alleen mogen gebruiken tegen de Taliban – ze waren meteen al begonnen met het fileren van een van de smakelijke Hollandse dames aldaar. Dan komen er vijftig Georgiërs die beschikken over de originele voorladers waar de Afghanen in de negentiende eeuw al met zoveel schade en schande kennis mee hebben gemaakt. Er komen maar liefst tachtig Hongaren, die naar verluidt half maart te paard naar Afghanistan afreizen en die bij aankomst, als verrassing, de biefstuk zullen serveren die zij al die weken die de reis duurde onder het zadel mals hebben gekneed. Ook Slowakije stuurt mensen; die komen per Skoda, een model uit de jaren vijftig dat bekend staat om zijn oerdegelijkheid.

Frankrijk stuurt instructeurs. Stuurde instructeurs, want nu is het toch handiger gebleken, en ook veiliger, dat de instructeurs op hun basis in Toulouse blijven – ‘als jullie nu gewoon die Afghanen daarheen brengen,’ hebben ze gezegd tegen Eimert, ‘dan maken wij er wel soldaten van.’ Handenwrijvend kwam Eimert uit dat overleg te voorschijn, dat spreekt vanzelf.

En er is meer. Spanje stuurt een lading zonnebrandcrème waarvan de uiterste houdbaarheidsdatum aanstaande is, Noorwegen overweegt tien skiërs te sturen (ski’s worden uiteraard door Nederland geleverd) Roemenië en Bulgarije sturen tien ton oud brood (‘dat sparen wij uit de mond van onze zigeuners’) en een half flesje wodka en Italië overweegt een zending hampuntjes (wel echte Parmaham) door langdurig koken voor consumptie geschikt te maken en daarna naar Tarin Kowt te zenden.

Schotland stuurt een doedelzakspeler, althans een cd van een doedelzakspeler, want het is bekend dat het geluid van een doedelzak in Afghanistan zo verschrikkelijk wordt gevonden dat de Taliban er spontaan van op de vlucht slaat. Wat Oostenrijk ertoe heeft gebracht hetzelfde te doen met pianoconcerten van Mozart.

En Vlaanderen stuurt vijf Walen die in de weg staan bij het formeren van een nieuw kabinet. ‘Dat mes snijdt aan twee kanten,’ zei de demissionaire minister uit Brussel.

Let wel: het gaat hier om toezeggingen, men heeft uitsluitend een inspanningsverplichting op zich genomen, daar in Noordwijk.

En dan nu de beurskoersen. Doordat in de Amerikaanse staat Iowa een automobilist zonder benzine is komen te staan, is de prijs van een vat olie boven de 200 dollar gestegen, en de dollar wordt nu gratis uitgedeeld.

_____________________

Bij de foto: Hongaarse ruiter, bezig met de training voor Afghanistan.

Wat een wereld

De eilandenhandel, ook die heeft Geert Wilders gejat, want ik hoorde vanmorgen een redacteur van de Texelsche Courant zeggen dat Jan Wolkers ‘Texel verkocht’. Of hij dat ook via Marktplaats deed, zoals onze Geertje dat met Aruba, Bonaire en Curaçao en aanpalende gewesten wil doen, dat vermeldde hij er niet bij.

Jan Wolkers wordt vandaag in Amsterdam gecremeerd, maar dat is niet waar, zegt Djamila: hij wordt ingeleverd om later in de week gecremeerd te worden, als er voldoende klanten zijn. Waardoor een andere grap die ik in mijn koortsdromen bedacht eigenlijk niet opgaat: dat Jan Wolkers vandaag uit de schoorsteen komt zodat wij blijven zitten met Jan Cremer. Ja, er komt enig denkwerk aan te pas, maar ik heb zo’n vermoeden dat mijn lezertjes daar weinig moeite mee zullen hebben.

Zoals mijn lezertjes ook weinig moeite zullen hebben met de grote dichter van het Vlaamsche land Jeroen Brouwers, de man met een gezicht als een doorgezopen brombeer en een stem als Maarten ’t Hart. Ik worstel met de vraag wat voor man dat is, die maar zesduizend euro per jaar verdient met zijn enorme oeuvre, en nu een prijs van zestienduizend euro van de hand wijst. Ik heb maar weinig van Brouwers gelezen, maar erg fraai vond ik zijn werk niet. Met name die verhalen uit het Jappenkamp in ‘Bezonken rood’ sloegen werkelijk nergens op, het is vooral geweldsporno. Zoals ook Rudy Kousbroek voldoende heeft aangetoond. Het boek waarin hij dat deed, Anathema’s 6, heet ‘Het Oostindisch kampsyndroom’, (1992) waaraan ik onder andere de volgende zinsnede ontleen: ‘Bezonken rood is de zoveelste poging tot intimidatie, en het mechanisme van: ‘spreek me niet tegen want ik heb zoveel geleden’ wordt er schaamtelozer en gewelddadiger in gemanipuleerd dan ooit.’ Verderop velt Kousbroek het definitieve oordeel over dit boek van Brouwers: agressieve wansmaak.

En dat zien we nu dus ook weer gebeuren. Brouwers denkt blijkbaar dat zijn weigering de prijs in ontvangst te nemen, en door zich te etaleren als slachtoffer, hem méér zal opbrengen dan zestienduizend euro.

Hè, nou was ik zo leuk begonnen. Gauw terug. Marianne Thieme dan maar, die niet Aruba wil verkopen,  maar wel de dolfijnen in het dolfinarium aldaar wil loslaten. Tegen wie moeten we dan praten? Tegen de hond of de kat? Ja, dat kennen we nu zo langzamerhand wel, we willen een beetje exclusiviteit voor onze autisten!

Intussen vaart een invasiemacht heen en weer voor Noordwijk en brengen de kranten opgewonden verslagen van tanks in de straten van die eens zo vredige badplaats. De badplaats ligt in het land van Gekke Henkie, die zijn soldaten kapot wil laten schieten in Afghanistan, velen gingen u voor, en nu een poging doet andere NATO-landen ook zover te krijgen. O gelukkig, Wouter Bos heeft Condoleezza Rice voor de laatste keer gewaarschuwd, dus dat probleem is opgelost.

______________

De foto is van Klaas Koppe. De cartoon van Fokke en Sukke (klikken om te vergroten) staat vandaag in NRC Handelsblad.

Kinderfilm

We namen de achterste rij, want dat deden we vroeger altijd als we naar de bioscoop gingen om te kussen en voor andere verkenningstochten bij het tegenovergestelde geslacht. Toen was de bioscoop vaak vol, nu strekte de zaal zich volstrekt leeg in de volle lengte voor ons uit, en voelde ik hoe belachelijk ik me had gemaakt door vooraf te bellen om twee plaatsen te reserveren.

Wie gaat er ook naar de bioscoop, op maandagmiddag half drie. Wij dus, om ‘Alles is Liefde’ te zien.

En om maar meteen in huis te vallen: de film lijkt nauwelijks op wat besproken werd in ellenlange reclame-uitzendingen van De Wereld Draait Door, bijvoorbeeld. Daarin werd de film een ‘romantische komedie’ genoemd, en werd de indruk gewekt dat toch enige aandacht zou worden besteed aan de relatieproblematiek van een aantal stelletjes, zij het dus op een luchtig-romantische manier.

Als je het per se zo wilt zien: dan wordt in de film inderdaad aandacht besteed aan relatieproblematiek, maar dan wel op een heel clichématige manier. En het is feitelijk niet de hoofdmoot van het verhaal. De hoofdmoot zou kunnen zijn: de prins van Oranje en het winkelmeisje uit De Bijenkorf die verliefd worden op elkaar. Een thema dat op de Paul-Verhoevenmanier wordt uitgewerkt – wat een schade heeft die man toch aangericht in de Nederlandse moderne cultuur – zodat de prins een stelletje volstrekt onbestaanbare en absoluut niet bij hem passende corpsballen over de vloer krijgt. Wat meteen doet denken aan de scène uit De Soldaat van Oranje waarin Rutger Hauer zijn blote kont aan, oh lala, koningin Wilhelmina toont.

Van hetzelfde genre zijn de nichtenscènes, zoals het optreden van Marc Marie Huybregts in een onbeschaamd citaat uit ‘Are You Being Served’, wat hij trouwens wel heel goed doet. En wel erg nadrukkelijk hapt Paul de Leeuw wel heel erg gretig en herhaaldelijk in Daan Schuurmans.

Maar eigenlijk gaat het verhaal over het Sinterklaasfeest en hoe een stel kinderen van ouders (die allemaal wel een of andere relatieprobleem hebben) min of meer onverstoorbaar hun leven leven, naar Sinterklaas kijken en hun zwemdiploma halen.

Eigenlijk is ‘Alles is Liefde’ – een titel die nergens op slaat – dan ook een kinderfilm, waarin dan die nichtenscènes en nog een paar andere dingen niet passen. Maar er gebeuren ook bovennatuurlijke dingen die zo typisch zijn voor kinderfilms: Sinterklaas komt de dag voor pakjesavond aan in Amsterdam, overdag is het nog redelijk weer, Daan Schuurmans loopt bijvoorbeeld zeer luchtig gekleed op straat zonder het echt koud te hebben, maar ’s avonds is het Sinterklaasavond en dus moet het sneeuwen; de kinderen wonen beslist niet bij elkaar in de buurt, maar fietsen wel plotseling gezamenlijk door de sneeuw naar het ‘slotfeest’, waarop alles goed komt.

Even voor de duidelijkheid: ‘Alles is Liefde’ is een vakkundig gemaakte film, behalve het verhaal klopt verder alles, de acteurs zijn zelfs goed te verstaan en er zijn er ook bij die goed kunnen acteren. Alleen Wendy van Dijk kan er echt niks van. De muziek is prima, het geluid uitstekend (bioscoopkwaliteit!). Je krijgt er, samenvattend, een blijig soort opgewektheid van.

Toen we buiten kwamen scheen de zon nog fel aan een staalblauwe hemel, waardoor de vervreemding definitief toesloeg. Sinterklaas is gelukkig nog ver weg.

_____________

Het plaatje komt van de website van de film.

Zwarte Orfeus

De opkomst van de DVD heeft het mogelijk gemaakt zo ongeveer alle films, hoe oud ook, nog eens in de rust van de eigen omgeving te bekijken. Vaak draait dat uit op teleurstelling.

Ik had het al gehad met La Grande Bouffe en met Le Salaire de la Peur. De eerste was nog best het aankijken waard, mede door de onverslaanbare cast; Maar de laatste ontbeerde alle onwaarschijnlijke hoogspanning die zich bij de eerste aanschouwing in de Carolus bioscoop in Nijmegen van me had meester gemaakt – mede omdat de film voor boven de 18 was en ik pas 16, en de vriend die ik bij me had en ik ons verbeeldden dat de man die naast ons zat, iets te maken kon hebben met de bioscooppolitie, of zoiets.

Gisteren zag ik voor het eerst sinds 1960 Orfeu Negro van regisseur Marcel Camus. Ik heb ik die bijna vijftig jaar vaak aan die film gedacht, en in mijn hoofd had hij mythische vormen aangenomen. Het geraffineerde spel van de Braziliaanse acteurs met hun sambabenen, de overweldigende carnavalsoptocht, het voodooritueel in de Hades met als culminatie de scène in de tramremise, waar ik in de loop van de jaren apocalyptische taferelen aan had toegevoegd van fel flitsende elektrische ontladingen, acrobatische toeren van de Dood, van Euridyce en van Orpheus, eindigend in de dood  door spectaculaire electrocutie van het meisje.

Niets van dat alles. Om te beginnen heeft de carnavalsoptocht in Rio de Janeiro zich sindsdien natuurlijk ongelooflijk ontwikkeld, zodat de door Camus geregisseerde optocht inmiddels vooral lijkt op de optochten die tegenwoordig in Zuid-Limburgse gehuchten worden georganiseerd.

De scène in de tramremise duurt heel kort en er komt één flitsje aan te pas, dat inderdaad aan Euridyce het leven kost. Het voodooritueel is intussen door andere regisseurs veel beter en suggestiever vormgegeven.

Camus moet een romanticus zijn geweest (en wellicht ook weinig budget hebben gehad). Want hij verliet zich vrijwel geheel op lokale acteurs, die helaas het peil van het goedwillend amateurtoneel niet te boven kwamen. Met name Breno Mello, de titelrol nota bene, is een welwillende jongen wiens carrière uiteindelijk bestond uit een aantal lokale Braziliaanse producties, maar van wie sinds het eind van de jaren zestig niets meer is vernomen. De enige acteur met internationale status is Marpessa Dawn (Eurydice) die toen een mooi maar wel erg zoetig meisje was.

Het plot is werkelijk te armzalig voor woorden, elke enigszins serieuze amateurfilmer van tegenwoordig zou er iets beters van maken en Camus is ook niet verder gekomen dan het achter elkaar plakken van een aantal scènes, kennelijk in de verwachting dat het daarmee ook een spannende film zou worden, die de oorspronkelijke Griekse mythe eer zou aandoen. Het is primitief verfilmd amateurtoneel gebleven. Jammer, maar helaas.

Dat hij door de techniek en vooral door de tijd zou worden ingehaald, daar kan Camus achteraf niks aan doen. Dat de film indertijd bekroond met de een Gouden Palm en met een Oscar voor de beste buitenlandse film, de hemel moge weten op welke solide gronden.

Ik zat verweesd voor de tv. En draaide toen maar Paris, Texas van Wim Wenders. Trage film, bestaande uit perfect ingeraamde beelden, een verhaal van nostalgie, van menselijk falen, dat pas tegen het eind, nota bene in een monoloog buiten beeld van de hoofdpersoon, duidelijk wordt. Maar je zit wel dik twee uur volstrekt gefascineerd te kijken. In het besef dat zo’n verhaal alleen maar in een film verteld kon worden.

Orpheus en Eurydice, dat is eerder een boek. Of een film van Mel Gibson, dat zou ook kunnen.

______________

Op de afbeelding de hoes van de lp met de soundtrack van Orfeu Negro. Anders dan de film is de muziek van Antonio Carlos Jobim en Luiz Bonfà onsterfelijk gebleken: ik noem Tristeza en Manhã do Carnavaõ.