Dat verhaal over dat ene koekje bij een kopje koffie is natuurlijk geschreven door een beginnende tekstschrijver, die dat verhaal wel eens ergens gehoord heeft als ‘typisch Nederlands’ maar het nog nooit zelf heeft meegemaakt. Wie tegenwoordig wel eens in Nederland op straat komt, zal het veel meer eens zijn met de opmerking van Máxima, dat de Nederlandse identiteit, minstens op het punt van koffie, helemaal niet bestaat. In Nederland varieert het koffieverbruik van het ene uiterste – alleen maar bosvruchtenthee – via het midden – tien bakken pleur per dag – tot het andere: een doppio ristretto zonder koekje maar met veel suiker, als ontbijt opgeslurpt staande aan het aanrecht.
De Nederlandse identiteit mág helemaal niet bestaan, want dat zou betekenen dat nationalisme, het verdedigen dus van die identiteit als iets dat uitsteekt boven alle andere identiteiten, een positief te beoordelen politieke houding zou zijn. En dat is niet zo, mág niet zo zijn, omdat juist dat nationalisme de afgelopen tweehonderd jaar ten grondslag heeft gelegen aan alle ellende die ons is overkomen, met uitzondering van die, veroorzaakt door natuurrampen.
En toch, en toch.
Je zit voor je tentje op een camping in Griekenland, Italië of Frankrijk. Voorbij loopt een gezin, vader, moeder, twee kinderen. Waarom zie ik meteen dat het Nederlanders zijn? Die verstandige sandalen van de beide ouders; zijn vakantiekleding die duidelijk door háár is uitgezocht; zij is de baas; en de kinderen hebben van die witblonde haren en stompen elkaar.
Of: je komt voorbij een brandschone caravan, aan een tafeltje met een blauw tafelkleedje zitten een man een vrouw, hij met spaarzaam wit haar, zij met een rossig permanentje; het is half zeven ’s avonds, dus het diner is al achter de rug en tussen hen in staat de thermoskan met koffie, het potje Completa uitnodigend open. Geen koekjes te bespeuren.
Het gebeurt te vaak om te zeggen dat het geen bewijs is.
Of toch niet? Nederlanders zijn in meerderheid wantrouwig tegenover allerlei buitenlandse snoeshanen; niet alleen Marokkanen of Turken, nee, ook Belgen en Duitsers vallen er onder. Allemaal even raar, want ze hebben gewoonten die wij niet hebben. Navraag leert dat precies diezelfde gedachten leven onder de bevolking van alle Europese lidstaten. België is trouwens een geval apart. Ze zijn gemakkelijk als zodanig te herkennen, maar Walen en Vlamingen erkennen elkáár helemaal niet als behorend tot dezelfde identiteit.
Je hebt dan wel geen eigen identiteit, maar je voelt je toch lekkerder onder de je eigen soort mensen die gewoon Nederlands praten, gewoon De Telegraaf lezen, gewoon Rita ‘wel leuk’ vinden en gewone Hollandse kopjes koffie drinken. Al komen die tegenwoordig dan heel modern uit de Senseo. Als het maar naar pleur smaakt. En dat koekje, dat doen ze alleen nog in de stationsrestauratie.
________________
De auteursrechten van de foto berusten bij de Erven Guido t'Sas, Best (NB)