SanteLOGie

Fien Huth

Een echt geweldige vriendin is ze nooit van me geweest, maar toch keek ik even op van de overlijdensadvertentie van Fien Huth in het Limburgs Dagblad van gisteren. Ik liep trouwens meteen naar het enige schilderij dat ik van haar heb, een gouache waar ik nog invloed op heb gehad, en zag dat die karakteristieke handtekening in meisjeshandschrift daar niet op stond. Was me nooit eerder opgevallen.

De laatste keer dat ik Fien zag, was misschien in 1976, toen ze nog op de Hubertuslaan in Maastricht woonde en ik net weg was uit het huis om de hoek. Fien maakte altijd enorme schilderijen die in dat grote huis van haar wel pasten. Ze kon er ook geweldig over oreren en bij een kopje thee deed ik daar nog wel eens aan mee, hoewel ik van de techniek van het kunstschilderen absoluut geen bal verstand heb.

Maar ik meen wel te kunnen zien wat goed is en wat niet en wat Fien in ieder geval in de vingers had, dat was een formidabele techniek. Kijk maar eens naar die sensueel geschilderde mond op die gouache – maar ze had ook haar eigenaardigheden. Waarom was het schilderij grotendeels zwart gemaakt, voor ik het kwam ophalen? Ze had er, geloof ik, een heel ingewikkelde verklaring voor maar ik ging er maar van uit, barbaar die ik ben, dat ze niet tevreden was over dat deel. Nou ja, die mond vond ik al voldoende.

Een zwak punt van Fien was natuurlijk toch, dat ze vaak van stijl wisselde. Later ben ik nog wel eens een paar enorme lappen van haar tegen gekomen in de gangen van het hoofdgebouw van de Universiteit Maastricht, voor mijn oog enorm gesmeer en klodderwerk waar heel wat potten en tubes verf in verdwenen waren. Ik had haar er wel naar willen vragen maar ik zag er tegenop haar op te zoeken in het huis in het centrum van Maastricht waar ze toen woonde: ze kon niet alleen enorm oreren, maar het draaide ook steeds weer op puur raaskallen uit.

Ik maakte kennis met haar toen ze nog in Rimburg woonde, in een grote carréboerderij en ze als een leeuwin vocht voor hervorming van het basisonderwijs waar haar twee zonen toen dienstplichtig zaten. Dat was typisch Fien: als ze ergens mee te maken kreeg, wilde ze het hervormen.

En verder was ze natuurlijk wat je noemt een warm mens. En een vrouwenvrouw. Precies: daarom ben ik er nooit meer geweest.

Ethiek

Als we nu beginnen met het van overheidswege plakken van etiketten als ‘onethisch’ op producten van vrije meningsuiting, dan weet ik er nog wel een paar, en ook u zult weinig moeite hebben er een paar te noemen. Een meteorologe, bekend van radio en tv, die wijdbeens een danser, type gigolo bespringt, hoe ethisch is dat? Ons een halve avond opzadelen met een welhaast snikkende Patricia Paay? Kan dat door de beugel?  Een en ander kan worden aangevuld met het vertonen van Van de Brink en Knevel, elke godgeslagen late avond weer, dat is niet alleen niet ethisch, dat is zelfs niet esthetisch.

Dus in dat licht moet de voorgenomen ‘Nieren ruilen met de stervenden’show worden gezien, als ik mijn bescheiden mening terzake even voor het voetlicht mag halen.

Hoe verhoudt zich de wijze waarop BNN de nieren van een ongeneeslijk zieke mevrouw gaat verloten – nieren die bij niets doen dus binnen afzienbare tijd dood en onbruikbaar zullen zijn – met de wijze waarop nu Eurotransplant en willekeurige medische teams beslissen wie welke beschikbare nier krijgt? Dat is een loterij waar geen notaris op toeziet. Met aanzienlijke kleinere kansen dan de drie kandidaten van BNN hebben.

En natuurlijk is het een onsmakelijke kermis, wat BNN ons gaat voorschotelen, men kan dat rustig aan de desbetreffende publieke omroep overlaten. Maar dat komt dan toch vooral omdat een groot deel van de Nederlandse bevolking om allerlei volstrekt oneigenlijke redenen, waaronder een aantal die behoren tot het rijk van het animisme en het magisch denken, te boerenlullig is, excuzes le mot, te boerenlullig is om als puntje bij paaltje komt een donorcodicil te tekenen en daardoor welke loterij dan ook overbodig te maken?

Het grootste probleem lijkt me, dat nu in de buitenlandse pers wordt gesuggereerd dat door deze ‘show’ niet alleen die doodzieke mevrouw, die blijkbaar maar één nier heeft, dood gaat, maar ook de andere twee die de nier niet krijgen. Als dat gebeurt, dan is dat volgens mij niet de schuld van BNN of het sms’end publiek, maar opnieuw van die Nederlanders die zo primitief zijn dat ze denken dat ze hun nieren nog hard zullen nodig hebben in het hiernamaals, en dus niet ter beschikking willen stellen.

Dat is nog eens onethisch.

De Bokito Doctrine

Laten we elkaar geen mietje noemen: in Nederland gebeurt het ook. Voorbeeld: een maand geleden kocht ik in Venetië een pashmina-sjaal in rode en oranje tinten, en die draag ik sindsdien geregeld. Altijd is er wel iemand die dan roept: hee, bij ons dragen de ‘Schwulen’ zo’n sjaal. Ja, bij jullie, is dan mijn antwoord.

Maar dat betreft dus een jolige opmerking van halfdronken kerels onder mekaar.

Anders wordt het wanneer zelfs het dragen van een handtasje als een teken van homoseksualiteit wordt gezien, nog anders wanneer dat handtasje gedragen wordt door een poppetje genaamd Tinky-Winky op de tv, bedoeld voor kleuters tot 3 jaar, jawel, een Teletubbie.

Nog raarder is het wanneer een officiële instantie, te weten de Poolse regering, blijkt te denken dat het hebben en dragen van een handtasje voor een man een duidelijk teken is dat de betrokkene lid is van de Griekse vakbond van Zelfbestuivers (copyright Gerard Reve.)

Veel en veel raarder nog is het, dat die regering een onderzoek laat instellen of Tinky-Winky de kleuters ertoe zal aanzetten, maar eens de dark room op te zoeken, in plaats van met open mond naar de vier gekke poppetjes te blijven kijken. (Persoonlijk kijk ik al tien jaar wantrouwend naar die stofzuiger. Maar dit terzijde.)

Maar het allerraarste is natuurlijk dat Polen behoort tot de Europese Gemeenschap. De EU, die weliswaar het rauwste kapitalisme aanhangt, maar tevens denkt op het gebied van mensenrechten en democratie de wijsheid in pacht te hebben. En dan een groot land als lid heeft dat zich de achterlijke opvattingen van Amerikaanse gristenfundamentalisten heeft eigengemaakt, gecombineerd met die van de allergekste dictator die we momenteel op aarde hebben, meneer Mugabe in Zimbabwe. Een vorm van machismo die je bij voorkeur geheim houdt. Je zou het de Bokito Doctrine kunnen noemen.

Ik heb een tip voor de Poolse regering. Mocht Tinky Winky door de mand vallen: roze driehoek op de buik en afvoeren naar een van die vernietigingskampen in het oosten van je land. Volgens mij hoeft het niks te kosten die weer gebruiksklaar te maken. Met wat handigheid subsidieert Brussel het voor je.

En daarna neem je gewoon een flinke fles goeie wodka.

Letterlijk

Het gehele weekeinde heb ik mij bandeloos bezig gehouden met allerhande beuzelarijen als schrokken en slempen, dansen en springen en het ontuchtig bezichtigen van de vrouwelijke medemens, en dat wordt van hogerhand onmiddellijk bestraft, zoals eenieder weet.

Gelukkig hebben we daar nog Wim de Bie die blijkens zijn weblog altijd het rechte spoor houdt en daardoor prachtige brieven krijgt (kijk hier) van gristelijk gereformeerde lidmaten van vrouwelijken kunne. (Hoewel ik uit het woord- en taalgebruik meen te moeten opmaken dat de brief waarover ik het hier heb, door de heer De Bie zelf in elkaar is geflanst.)

Diezelfde heer De Bie wist zaterdag te melden dat die dag Jan Blokker tachtig jaar was geworden. Daar had ik eigenlijk ook wel bij stil willen staan, maar het is alweer maandag. Blokker schrijft nog driemaal in de week een column in nrc.next en dat zijn, een enkele uitzondering daargelaten, columns die menigeen, inclusief ikzelf, nog maar eens moet nadoen. Maar verder is het niet uniek in de journalistiek; de Italiaanse journalist Indro Montanelli stichtte op zijn 86ste nog een nieuwe krant en vlak voor hij op 93-jarige leeftijd overleed, dicteerde hij nog zijn memoires aan een aantrekkelijke jonge vrouwelijke collega.

Zondag meldde De Bie nog een ander gedenkwaardig feit: het vijftigjarig bestaan van het lettertype Helvetica. Lettertypes vormen samen een onderwerp, waarbij de incrowd vrijwel geheel gezellig onder elkaar is: de meeste mensen zíen niet eens het verschil tussen lettertypes. Mijn favoriete lettertype is bijvoorbeeld Century Book (eigenlijk Century Book Condensed, zoals hierbij afgebeeld) maar dit weblog staat gewoon in Arial, het op internet en in mails meest gebruikte lettertype.

Maar het is dus geen onderwerp waarover ik mijn publiekje zou moeten toespreken.

Behalve dan dat nu ineens blijkt dat Helvetica pas vijftig jaar bestaat en dus gloednieuw was toen ik er in 1960 voor het eerst kennis maakte met de wondere wereld van romein, cursief, schreefloos en schreefhebbend, onderkast en bovenkast. Toen, herinner ik me, was ik meer gecharmeerd van de Gill (eigenlijk de Gill Sans Condensed, uit 1930) en nam ik Helvetica voor lief. De krant waar ik toen werkte was trouwens gezet uit een zeer oude letter, de Bodoni.

Nutteloze feiten die u direct weer mag vergeten.

Pinkpop (2)

Zondagmorgen half twaalf: van Camping C onderweg naar het festivalterrein -- nog een kilometertje te gaan.

Djamila, die lust helemaal wel pap van Pinkpop. Het rare is dat ze er nog nooit binnen is geweest. Ook al omdat de moderne popmuziek haar (en mij) weinig zegt. We hebben vanaf de ernaast gelegen steenberg wel eens een blik geworpen op het podium, we hebben in verschillende jaren een wandeling gemaakt rond het Pinkpopterrein – als je de muziek niet wilt horen moet je vlak bij het terrein gaan – en tijdens de aanloop naar Pinkpop wil ze altijd een beetje in de buurt rondrijden.

Daar sjokken ze, met ‘geleende’ winkelwagens vol bier, rugzakken, vouwstoelen, de trouwe Pinkpopgangers, jong en oud en altijd modern gekleed, dat wil zeggen: voor het oog van de wat oudere voorbijganger enigszins slordig, in meestal donkere kleding.

Maar Djamila vindt het prachtig. ‘Wat leuk! Ik zou zo mee willen doen!’ kraait ze vanachter de gesloten autoramen.

Ze zegt dat ze dit inderdaad heeft gemist. In haar jeugd, die niet eens zo lang achter de rug is, waren er niet zo veel festivals, en was ze door omstandigheden niet zo gemakkelijk in de gelegenheid erheen te gaan. En voor haar is zo’n festival blijkbaar iets dat je als kind, als puber, als jongere, moet hebben meegemaakt, liefst vaker dan één keer.

Gelukkig kan ze zich ook verkneukelen in het plezier van anderen, te weten een van onze telgen, die vrijdagmiddag bepakt en bezakt vertrokken is naar het feest. Dat verloopt volgens een traditioneel programma: eerst de nacht doorhalen in een bij het festivalterrein gelegen tankstation, dtat voor de gelegenheid is omgetoverd tot feesttent met nachtvergunning; dan om negen uur in de ochtend de eersten zijn die de direct naast het Pinkpopterrein gelegen Camping A bestormen, zaterdag door zien te komen tot de eerste muziekklanken te horen zijn.

Vrijdagavond ontlaadt zich een apocalyptisch onweer waarbij de hardste heavy metalband in het niets verzinkt. Gelukkig zitten ze binnen. Zaterdagavond om negen uur draait de wind naar het westen en kunnen we thuis, bij de open haard, horen dat de eerste concerten bezig zijn; en het begint te gieten. Het regent de hele nacht door, ook als om drie uur de muziek stopt. Vanmorgen is het even droog, dan begint het weer.

Ik zeg: wat een ellende, die zitten daar lekker zeg, alles nat, en tot over de oren in de modder.

‘Welnee,’ roept Djamila, ‘Heerlijk! Op je kont door de modder glijen!’

Pinkpop, het is en blijft een feest.

Pinkplop

Reclame, dat is wetenschap. Markonderzoek, psychologie, filosofie. Achter elk reclamespotje, hoe jolig en luchtig het resultaat er op de tv of op een affiche ook uitziet, zit een complete denkmachine. Plus uiteraard de nodige creativiteit. Reclame is een mooi vak, dat helaas ook in dienst staat van minder mooie dingen zoals de vette hap, de stinksigaret, de bierbuik, de heilige koe en noem nog maar het een en ander.

Reclame, dat is een manier om dingen aan de man te brengen of, zoals het officieel heet, het marktaandeel te vergroten. Of de naamsbekendheid.

Moet voor Pinkpop nog reclame worden gemaakt? Ja natuurlijk. Er is nauwelijks psychologie voor nodig om te weten hoe dat moet: gewoon, door te wijzen op de geweldige muzikanten die er hun beste beentje zullen voorzetten. En door te benadrukken hoe ontzettend je je er kunt amuseren.

Reclame moet ook voor het bier dat op Pinkpop in zo groot mogelijke hoeveelheden geconsumeerd moet worden. Voor de firma Brand in Wylre geen probleem: ze heeft immers het alleenvertoningsrecht op Megaland en ik zag dat (daarom) zelfs de bierverkoop uit particuliere garages strikt verboden is.

Maar Brand gooit er toch een affiche tegenaan. Met The Smashing Pumpkins, zeker, of anders met Linkin Park. Maar nee.

Als je door Parkstad rijdt, kan het niet ontgaan, de affiche waarop Kabouter Plop Brand’s Bier aanprijst: op een mooi Pinkpop!

Effe goed kijken. Niks Plop! Het is Jan Smeets! Kabouter Pinkplop! De reclame blijft je verbazen.

Op een mooie Pinksterdag, zul je bedoelen!

______________________________

Dit stukje had eigenlijk in de rubriek ‘Brun & Vinders’ in het Limburgs Dagblad moeten staan. Blijkbaar is de column door plaatsgebrek gesneuveld. En omdat hij dinsdag achterhaald is, plaats ik hem nu maar hier. Met erbij de affiche van Brand, die vanmorgen wel in het LD stond.

Poedervorm

Alcohol in poedervorm: je hoeft er maar water bij te doen en je hebt een alcoholhoudend drankje. Even deed de uitvinding van Boxtelse studenten me denken aan het verhaal over water in poedervorm, waar je maar water bij hoeft te doen etc. Maar na enig nadenken (niet te lang natuurlijk) kom je tot de bevinding dat het hier een revolutionaire vinding betreft.

Dus je neemt een zakje poeder mee, je hebt er natuurlijk wel aan gedacht een schaar mee te nemen om het zakje open te knippen; je koopt een flesje mineraalwater en doet het poeder erbij. Eerste zakje poeder verpest je doordat het flesje meteen leegbruist, maar daarna gaat het leuk worden. Je ontdekt dat je het moet omkeren: het water moet je in het zakje bij het poeder doen. Even goed roeren (met de schaar, neem ik aan. Schaar goed opbergen, straks ben je zat en dan weet je niet waar je je rotzooi gelaten hebt.)

Daarna zit je dus op een bankje op het station of in de bushalte en je neemt af en toe een slokje uit een zakkie. Dat ziet er natuurlijk wel lullig uit, maar als de behoefte aan alcohol zich doet gelden, dan neem je met veel dingen genoegen waar je anders nog niet aan zou denken.

Daarna ontdek je dat het weinig doet, er zit maar drie procent alcohol in. Na dat ene zakje ben je dus zeker niet te zat om te kunnen hoofdrekenen. Na gedane hoofdarbeid vertrek je naar de poederzakjesfirma (slijterij? supermarkt? Uw vertrouwde coke-dealer?)  koopt er vijfentwintig, doet het poeder bij elkaar (ja, waarin, dat weet ik niet, misschien zo’n lullige kartonnen limonade- of koffiebeker van McDrek, opgevist uit de vuilnisbak) en dan komt het: dan doe je de hoeveelheid water erbij die is voorgeschreven voor één zakje poeder. Je hoeft nauwelijks te kunnen nadenken om te beseffen dat je daar ineens een kartonnen beker bij de hand hebt met een alcoholpercentage van 40 procent! Bij elkaar al gauw een stuk of vier, vijf borrels, en daarmee kom je een heel eind, tot de kroegen open gaan.

Dat is dus het nut van alcohol in poedervorm: probeer deze truc maar eens met een Breezer.

Is nog wel onderzoek voor nodig: wie weet word je van dit brouwsel een dusdanige droogkloot, dat je voortaan klaarkomt in poedervorm. (Pardon.)

Rijbewijs

Op 15 april 2005 was ik in de plaatsen Mazara del Vallo en Marsala op Sicilië. Leuke plaatsen allebei en behalve het wat tegenvallende weer valt er weinig over te melden.

Toch moet ik die dag stiekem overleden zijn.

Dat meldt mij althans de jongeman op het gemeentehuis van Landgraaf, aan wie ik vanmorgen mijn rijbewijs ter verlenging voorlegde. ‘Dat rijbewijs is ongeldig verklaard, op 15 april 2005,’ zegt hij tegen me na uitvoerige raadpleging van zijn computer, en werpt een bezorgde blik in mijn richting.

Ik sta paf. Ik herinner me ineens wel dat ik de afgelopen jaren tweemaal heb geprobeerd me ergens te legitimeren met mijn rijbewijs, en dat dat toen mislukt was – ik slaagde er daarna wel in met mijn paspoort.

Ik rij al twee jaar zonder rijbewijs. Wat kan er aan de hand zijn? ‘Is uw rijbewijs ingenomen geweest? Bent u ooit aangehouden?’ Kennelijk kan ik overtuigend verontwaardigd ‘nee!’ roepen.

De jongeman achter het loket belt een instantie. Hij overlegt even met iemand aan de andere kant, en kijkt af en toe tersluiks naar mij. ‘Het komt goed,’ zegt hij tegen mij, en praat nog even verder in de telefoon.

Hij legt de telefoon neer en zegt: ‘Het rijbewijs is toen ingetrokken omdat u overleden zou zijn. Maar zo te zien bent u er nog. Ik heb nu begrepen dat indertijd een fout is gemaakt, misschien met een rijbewijsnummer dat erg lijkt op dat van u.’ Leer mij de lui kennen die gegevens inkloppen op een computer.

Om het echt helemaal goed te laten komen moet de kwestie over de pinksterdagen heen getild worden, faxen, dat soort dingen. Ik sluit niet uit dat het op mijn kosten zal gaan.

Ik loop naar buiten, nog altijd zonder rijbewijs, en zie al uit de verte dat een geel papiertje onder de ruitenwisser prijkt. Vijftig euro boete wegens het niet plaatsen van de parkeerschijf. Hee, wacht even: ik kan helemaal geen boete krijgen! Ik ben namelijk dood! Heb ik net gehoord!

Dilemma

Dierentuinen werden ooit opgericht om het grote publiek exotische dieren te laten zien, die je normaal niet door je achtertuin ziet schuiven, kruipen, lopen, rennen, zwemmen of vliegen. En dat is maar goed ook, hebben we vorige week weer eens kunnen zien.

Dierentuinen bestonden nog niet zo lang geleden uit simpele kooien die twee doelen hadden: de mensen de beesten van zo nabij mogelijk te laten zien, en tegelijk die beesten binnen te houden. Dat idee is inmiddels verlaten en er zijn tegenwoordig vele dierentuinen die een parkachtig landschap vormen waarin de bezoekers degenen zijn die zich het meest opgesloten voelen.

Maar voor de bezoekers is de dierentuin gebleven wat hij oorspronkelijk was: een plek waar je exotische dieren kunt zien. Aapjes kijken is het doel van de meeste bezoekers.

Inmiddels worden veel dieren in dierentuinen niet meer in het wild gevangen; door de sterk verbeterde inzichten in de ideale leefomstandigheden van dieren zijn ook de ‘moeilijkste’ dieren er wel toe te brengen nageslacht te produceren; zelfs zo veel dat een levendige ruilhandel is ontstaan tussen de dierentuinen onderling; waardoor een belangrijk deel van de bewoners van dierentuinen het geen dag zouden uithouden, als ze zouden worden losgelaten.

Inmiddels zijn door grootschalige uitroeiing veel dieren feitelijk zover uitgestorven, dat ze echt alleen nog maar in dierentuinen te zien zijn.

Dat is dan ook de belangrijkste functie van moderne dierentuinen: dat ze in staat zijn min of meer omvangrijke populaties van bepaalde soorten te fokken, die wellicht in een verre of nabije toekomst weer in het wild losgelaten zouden kunnen worden. Daar is wel discussie over (‘als ze uitsterven, dan zal het hun tijd wel zijn’) maar voorlopig kun je stellen dat dierentuinen het uitsterven van menige diersoort nog wat hebben weten uit te stellen.

Ideaal zou zijn als de ‘wilde’ dieren die daardoor ter wereld komen, om zo ‘wild’ mogelijk op te groeien, zo weinig mogelijk interactie met mensen hebben. Maar dan stuit je op een groot probleem: fokprogramma’s kosten veel geld – en dat halen de dierentuinen dus voor een belangrijk deel uit de entreegelden, die betaald worden door mensen die apen willen zien, ze met stenen willen gooien, boterhammen met pindakaas voeren of misschien zelfs er seks mee hebben.

Wat Bokito betreft: die was natuurlijk al reddeloos verloren, want die herinnert zich gezellige avonden in een Berlijnse Pizza Hut. Ook de schuld van de dierentuin, trouwens.

Klassiek

Je moet een klassieke grap natuurlijk wel herkennen, als hij voorbij komt. Het gaat in dit geval om een voorval rond de Roemeense president Basescu.

Maar eerst even een klassieker uit mijn eigen verleden.

Een collega die nogal klein van stuk was, stond in het bedrijf bekend als een doordrammer die zonder aanziens des persoons doorging tot hij zijn zin had.

Op een avond haalde hij een collega weer eens het bloed onder de nagels uit, wat die collega ertoe bracht hem de onvergeeflijke belediging toe te voegen: ‘Lazer toch op, jij kleine Hitler.’ Waarop de kleine man zonder enige aarzeling riposteerde: ‘Ik vind het niet prettig als er toespelingen worden gemaakt op mijn lichaamslengte.’

Dus nu Basescu. Een journaliste ondervroeg de president kort nadat bekend was geworden dat driekwart van de Roemeense bevolking hem wil handhaven als president. Ze nam het gesprek op met haar mobiele telefoon. Toen de vragen de president iets te gortig werden, rukte hij haar de telefoon uit de handen en ging ermee vandoor.

Korte tijd later belde hij zijn vrouw (met een andere telefoon, neem ik aan) om te vertellen wat er zoal was voorgevallen, onder andere ook het ‘interview’ met de journaliste. Tijdens dat gesprek maakte hij de journaliste uit voor ‘stinkende zigeunerin.’ Dus niet: ‘geurige Roma’, nee, ‘stinkende zigeunerin.’

Dit alles zou onbekend zijn gebleven, ware het niet dat de president wel mooi kan schelden, maar geen verstand heeft van mobiele telefoons, want de mobiele van de journaliste stond tijdens het telefoontje naar zijn vrouw nog aan. Later leverde een hulpje van de president de telefoon in bij de journaliste, die de stinkende zigeunerin onverwijld op de tv liet horen.

En ze zei er niet bij dat ze trots was, uitgemaakt te zijn voor een lid van een in Roemenië op grote schaal gediscrimineerde bevolkingsgroep. Nee, wat dat betreft waren zij en de president gelijkgestemd. Ze was er gewoon door beledigd.

Vandaar dat ik dit een echte klassieker vind.